میلاد پیامبر(ص) و وحدت اسلامی
سخنرانی علامه سید علی فضل الله در بغداد
به همت مرکز فرهنگی اسلامی و جمعیت خیریه التعاون نشستی فکری تحت عنوان "میلاد پیامبر(ص) و وحدت اسلامی" در محل جمعیت در بغداد برگزار گردید. در این نشست که شیخ خالد الملا رئیس جماعت علمای عراق و جمع بسیاری از شخصیتهای علمی، فرهنگی و اجتماعی حضور داشتند، علامه سید علی فضل الله سخنرانی نمود. در بخشهایی از سخنان ایشان آمده است:
کسانی که به بزرگداشت میلاد پیامبر(ص) مبادرت میورزند باید توجه داشته باشند که پیامبر خدا در همه زندگیشان حضور داشته باشد و با عقل و قلب خود به وحدت اسلامی توجه داشته باشند. پیامبر خدا از همان آغاز رسالت خود در راستای تقویت و تثبیت روح وحدت اسلامی کوشید و تحت عنوان برادری مبتنی بر ایمان، در حقیقت وحدت اسلامی را پایهگذاری نمود. برادری دینی هویت مشترکی است که از همه هویتهای درگیری پیشین عبور کرد. حال آن که ما در هویتهای ریز طایفهای و فرقهای غرق شدهایم و اصل تفاوت در میانمان را پذیرفتهایم؛ اما پیامبر خدا بر اساس معیارهای اکثریت و اقلیت یا قدرت و ضعف، قبیلهای را بر قبیلهای دیگر ترجیح نداد. تمام همّ او این بود که هویت فراگیری را ایجاد نماید که ضامن حقوق همه باشد.
پیامبر(ص) با دعوت به مهرورزی، مهربانی، عفو و مثبت اندیشی و عدم فخرفروشی به حسب و نسب و ترجیح دادن وابستگیهای قبیلهای، برای تثبیت وحدت و تقویت بازدارندگی آن کوشید. چون عقیده داشت که هر گونه فخرفروشی و برتری جویی بر این اساس، سببساز تعصب ورزی است که جامعه را به سمت درگیریهای برتری جویانه سوق میدهد. به همین دلیل اهل کتاب را به همگرایی بر اساس کلمه یکسان دعوت نمود. وقتی به مدینه مهاجرت کرد، گوناگونی مدینه را از نظر دور نداشت. در مدینه یهودیان و کسان دیگری نیز زندگی میکردند که مسلمان نشده بودند؛ اما پیامبر برای همزیستی و اتحاد مردم برای جامعه سازی و ایستادن در برابر دشمنان مشترک، عهدنامه مشترکی را تدوین کرد که به پیمان مدینه مشهور گردید. پیامبر و مسلمانان با تمام توان کوشیدند که به این معاهده و شروط آن پایبند بمانند. چون این میثاق با آرمانهای وحدت طلبانه و انسانی پیامبر همخوانی داشت و کوششی بود برای جلوگیری از چنددستگیهایی که سببساز خشونت بودند و با دعوت به توحید و مهربانی تناقض داشتند. در نهایت این پیمان به دست یهودیان نقض شد و رویدادهای بعدی اتفاق افتاد.
پیامبر خدا میدانست که احساس محرومیت و مظلومیت، خطوط وحدت را سست مینماید. از این رو با تمام ابزارها کوشید که راه عدالت را در پیش بگیرد. اگر به کارگزاران، فرماندهان، سفیران و قضات آن دوره نگاهی بیندازیم، درمییابیم که از تمام قبایل بودند و شایستگی و توانایی تنها عامل تفاوتشان بود.
پیامبر خدا، وحدت را بر اساس معنویت و ایمان تفسیر میکرد. این همان چیزی که ما امروز نداریم و شاید به خلاف آن باور داشته باشیم. پیامبر با تمام توان از وحدت حمایت کرد؛ اما ما وقتی دست به دامان وحدت میشویم که منافعمان به خطر افتد. او وقتی از خشونت استفاده میکرد که راههای مسالمتآمیز دیگر کارگر نیفتد. برعکس ما که با بروز کمترین مشکل از خشونت استفاده میکنیم. او توجه ویژهای به ایجاد عدالت اجتماعی و مشارکت مردمی داشت؛ اما ما میکوشیم که جامعه سیاسی خود را بر اساس منطق غلبه ساماندهی کنیم تا جایی که وحدتمان از دست برود و فتنهها از هر سوی احاطهمان کنند.
باید از پیامبر اکرم(ص) یاد بگیریم که اگر امنیت، ثبات و وحدت جامعه خود را حفظ نکنیم، خانه خود را در معرض تندبادهای مسموم، دزدان و فتنه افروزان قرار دادهایم. چون فتنه تفاوتی میان این و آن قائل نیست و آتش همه را در بر خواهد گرفت. از این رو همه ما مسئول هستیم. راه حلها از درون نشأت میگیرند و با این روش میتوانیم از پوستههای طایفه و مذهب رها شویم و به گسترای اسلام مدارا، اسلام مهر و محبت برسیم.
از حکما، مخلصان و خردمندان انتظار میرود که هستههایی برای پیگیری و بررسی بحرانها تشکیل دهند، فتنهها را مهار نمایند و مینهایی را که فرصت طلبان کاشتهاند، خنثی کنند. همه علما، اندیشمندان، رسانهایها و داوطلبان مخلصی که به روش وحدت طلبانه پیامبر خدا پایبند هستند، باید به میدان بیایند و بهترین راههایی را که دیوارهای فرقهگرایی را ویران کرده و آتش را خاموش میکنند، جستجو نمایند.
دفتر رسانهای علامه سید علی فضل الله
بیروت؛ 11 ربيع الأول 1437 هـ برابر با 22/12/2015 م