بسم الله الرحمن الرحیم
21 ربیع الثانی 1443 برابر با 5 آذر 1400 و 26/11/2021 م
لبخند مؤمن، راه ورود به بهشت
مطالب مهم خطبه اول: لبخند زدن از صفات مؤمن است / روش رسول خدا(ص) / لبخند، امید و رحمت است / اخم یک استثناست / بگذار راه لبخند باز باشد.
مطالب مهم خطبه دوم: تداوم زنجیره فروپاشی / واکنش در صندوق‌های رأی / عواقب خطرناک / هزینه دارو... و پیشگیری!
خطبه دینی:
خداوند سبحانه و تعالى می‌فرماید: «مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» [النّحل: 97] صدق الله العظيم.
لبخند زدن از صفات مؤمن است
یکی از بارزترین عناصر متمایز کننده شخصیت مؤمن که خداوند بهترین پاداش را برای آن وعده داده است، لبخند همیشگی اوست؛ زیرا مؤمن حتی در سخت‌ترین شرایط، حتی اگر غم و اندوه تمام وجود او را پر کرده باشد، باز هم لبخند خود را به دیگران ارزانی می‌دارد.
در حديثی از امام على(ع) آمده است: «الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ؛ شادى مؤمن در چهرهاش و اندوهش در دل اوست.» روايات به لبخند زدن ترغيب کرده و آثار و پیامدهای آن را روشن ساخته‌اند. چنانكه در حدیثی از رسول خدا(ص) آمده است: «كُنْ بَشّاشا فَاِنَّ اللّه َ يُحِبُّ البَشّاشينَ؛ گشاده‌رو باشید که خداوند گشاده‌رویان را دوست دارد.» و در فرمایشی اشاره کرده که گشاده‌رویی راه رسیدن به بهشت است: «ثَلَاثٌ مَنْ أَتَى اللهَ بِوَاحِدَةٍ مِنْهُنَّ أَوْجَبَ اللهُ لَهُ الْجَنَّةَ الْإِنْفَاقُ مِنْ إِقْتَارٍ وَالْبِشْرُ لِجَمِيعِ الْعَالَمِ وَالْإِنْصَافُ مِنْ نَفْسِهِ؛ سه كار است كه هر كس يكى از آن‌ها را انجام دهد خداوند بهشت را بر او واجب می‌گرداند: انفاق كردن در تنگدستى، خوش‌رویی با همه عالَم و انصاف داشتن.»
و در حدیثی از علی(ع) آمده است که فرمود: «إذا لَقِيتُم إخوانَكُم فَتَصافَحُوا و أظهِرُوا لَهُمُ البَشاشَةَ و البِشرَ، تَتَفَرَّقُوا و ما علَيكُم مِن الأوزارِ قد ذَهَبَ؛ هرگاه به برادران خود برخورديد، با يكديگر دست دهيد و از خود شادى و خوش‌رویی نشان دهيد، از هم كه جدا شديد هرچه گناه داشته‌اید از بين رفته است.»
رسول خدا جایگاه تبسم بسیار بالا برده و آن را صدقه‌ای می‌داند که انسان به خود صدقه می‌دهد که ثواب، نتیجه و آثار خود را دارد و سپس فرمود: «تَبَسُّمُكَ في وَجهِ أخيكَ صَدَقةٌ؛ لبخند تو در چهره برادرت، صدقه است.» پس لبخند صدقه‌ای است که به خودت می‌دهی.
بنابراین پیامبر خدا(ص) با این عبارت مفهوم صدقه را گسترش می‌دهد. در نظر رسول خدا(ص) صدقه محدود به بخشش مال نیست، بلکه شامل هر بذل و بخششی می‌شود. می‌فرماید: «إنَّ على كُلِّ مُسلمٍ في كلِّ يَومٍ صَدَقةً، قيلَ: مَن يُطِيقُ ذلكَ؟ قالَ صلى الله عليه و آله: إماطَتُكَ الأذى عنِ الطَّريقِ صَدَقةٌ و إرشادُكَ الرَّجُلَ إلى الطَّريقِ صَدَقةٌ و عِيادَتُكَ المَريضَ صَدَقةٌ و أمرُكَ بالمَعروفِ صَدَقةٌ و نَهيُكَ عنِ المُنكَرِ صَدَقةٌ و رَدُّكَ السَّلامَ صَدَقَةٌ؛ بر هر مسلمانى است كه هر روز صدقه بدهد. عرض شد: چه كسى توان اين كار را دارد؟ حضرت فرمود: برداشتن چيزهاى آسیب‌رسان از سر راه صدقه است؛ نشان دادن راه صدقه است، عيادت از بيمار صدقه است، امر به معروف صدقه است، نهى از منكر صدقه است و جواب سلام دادن صدقه است.»
در حدیث دیگری از پیامبر خدا(ص) آمده است: «كُلُّ مَعْرُوفٍ صَدَقَةٌ وَإِنَّ مِنَ الْمَعْرُوفِ أَنْ تَلْقَى أَخَاكَ بِوَجْهٍ طَلْقٍ؛ هر کار نیکی صدقه است و یکی از کارهای نیک آن است که برادرت را با چهره‌ای شاداب ملاقات کنی».
پیامبر خدا و در وصیتی به ابوذر می‌فرماید: «لا تَحْقِرَنَّ من المعروف شيئا ولو أن تَلْقَى أخاك بوجه طَلْق؛ هيچ کار نيکی را کوچک و ناچيز مپندار؛ حتی اينکه با گشاده‌رویی با برادرت ملاقات کنی».
و در حدیث آن حضرت(ص) آمده است: «اِنَّ اللّه َ يُبْغِضُ الْمُعَبِّسَ فى وَجْهِ اِخْوانِهِ؛ خداوند كسى را كه با برادرانش با ترشرويى و چهره عبوس روبرو شود، دشمن می‌دارد.»
روش رسول خدا(ص)
تبسم روشی است که رسول خدا(ص) در برخورد با یاران خود و همه مردم از آن استفاده می‌کرد. از اصحاب نقل شده است: رسول خدا(ص) بیشتر لبخند می‌زد و فقط خندان دیده می‌شد، حتی با کسانی که او را مورد آزار قرار می‌دادند، نیز چنین بود. نقل شده است که روزی پیامبر(ص) در یکی از کوچه‌های مدینه راه می‌رفت و ردای نجرانی با لبه درشتی بر تن داشت. در همین حین فردی اعرابی از پشت سر آمد و بدون مقدمه ردای آن حضرت را به شدت کشید. یکی از یاران به نام انس بن مالک می‌گوید: به پشت گردن رسول خدا(ص) نگاه کردم که شدت کشیدن، بر آن اثر گذاشته بود. اعرابی گفت: ای محمد! از مال خداوند که پیش توست به من بده. پیامبر به او رو کرد و به رویش لبخند زد. سپس دستور داد که به او چیزی بدهند.
همه این‌ها به تأثیر لبخند بر زندگی برمی‌گردد؛ زیرا لبخند به خودی خود پیام دوستی و محبت به دیگران است، قلب افراد را به روی یکدیگر می‌گشاید و به فروکش کردن احساس خشم و تنش در بین مردم کمک می‌کند.
چه بسیار افراد، خانواده‌ها، جوامع و مردمانی که به خاطر یک لبخند یکدیگر را بخشیده‌اند! چه بسیار همسرانی که به خاطر یک لبخند، شوهرشان را بخشیده‌اند و مشکل را حل کرده‌اند و برعکس! و چه بسیار دوستی‌هایی که به خاطر یک لبخند شکل گرفتند و چه بسیار انسان‌هایی که با دیدن عالمی گشاده‌رو هدایت شدند یا بیماری که به خاطر لبخند اطرافیانش بهبود یافت یا دردش کاهش یافت و به خاطر یک لبخند درهای رزق و روزی باز شدند. تا جایی که گفته شده است: اگر نمی‌توانی لبخند بزنی، مغازه باز نکن!
و رسول خدا(ص) در اشاره به آن می‌فرماید: «الْبَشَاشَةُ حِبَالَةُ الْمَوَدَّةِ؛ گشاده‌رویی ریسمان محبت است.» و «سَبَبُ الْمَحَبَّةِ البُشْرُ؛ گشاده‌رويى، سبب دوستى و محبّت است».
و علی(ع) می‌فرماید: «إنَّ أحْسنَ ما يَأْلَفُ بهِ النّاسُ قلوبَ أوِدّائهِم و نَفَوا بهِ الضِّغْنَ عن قُلوبِ أعْدائهِم حُسنُ البِشرِ عند لِقائهِم و التَّفَقُّدُ في غَيبتِهم و البَشاشةُ بِهم عند حُضورِهِم؛ بهترين وسیله‌ای كه مردم با آن دل‌های دوستان خود را به دست می‌آورند و کینه‌ها را از دل‌های دشمنانشان می‌زدایند، خوش‌رویی هنگام برخورد با آنان است و جوياى احوالشان شدن در غيابشان و گشاده‌رويى با آنان در حضورشان.»
متأسفانه با وجود این همه آموزه‌هایی که لبخند زدن را تشویق و ترغیب می‌کنند، مؤمنان زیادی را می‌بینیم که در لبخند زدن به خود و دیگران بخل می‌ورزند، در حالی که می‌دانند هزینه چندانی برای آن‌ها ندارد.
لبخند، امید و رحمت است
عزیزان! در بحبوحه تنش‌ها و بحران‌هایی که در زمینه معیشتی، اجتماعی و بی‌ثباتی سیاسی و امنیتی شاهد آن هستیم، نیازمند جان‌های مهربان و بخشنده‌ای هستیم که با لبخند خود بذر خوش‌بینی و امید را در زندگی بپاشند. با این افراد زندگی ساخته شده و رشد می‌کند؛ زیرا زندگی با کاشتن بذر ناامیدی، یأس، افسردگی و اضطراب ساخته نمی‌شود؛ بنابراین نباید شوهر از همسر، زن از شوهر، فرزندان از خانواده، خانواده از فرزندان، تاجر از مشتریان، مدیر از کارمندان، معلم از شاگردان، دکتر از بیماران و البته عالم دینی از کسانی که عهده‌دار راهنمایی و تربیتشان است، لبخند را دریغ کند؛ زیرا اگر به دوست لبخند بزنی، او احساس مهربانی می‌کند و اگر به دشمن لبخند بزنی، او از کار خود پشیمان می‌شود و اگر به کسی که نمی‌شناسی لبخند بزنی، قلبش را به روی خود می‌گشایی و اگر به خودت لبخند بزنی، اعتماد به نفس پیدا می‌کنی. لبخند دروازه هدايت و كليد اميد است.
اخم یک استثناست
برخی همیشه عبوس و گرفته‌اند و استدلالشان این است که لبخند زدن با وقار منافات دارد، هیبت انسان را در برابر دیگران می‌کاهد و جدیت انسان را که از بین می‌برد. این‌ها توهم دارند؛ زیرا لبخند ملایم و صمیمانه، با وقار و جدیت منافات ندارد؛ چرا که هیچ کس جدی‌تر و باوقارتر از رسول خدا(ص) نبود؛ اما کسی او را بدون لبخند ندید؟!
و اگر برخی در اخم و گرفتگی خود به حدیث «أَمَرَنَا رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ نَلْقَى أَهْلَ الْمَعَاصِي بِوُجُوهٍ مُكْفَهِرَّةٍ؛ به ما فرمان داده‌اند كه با اهل گناه با چهره‌ای درهم كشيده روبه‌رو شويم.» و «مَن تَبَسّمَ في وجهِ مُبتَدِعٍ فقد أعانَ على هَدمِ دِينِهِ؛ هر كس به روى بدعت‌گذار لبخند بزند، به نابود كردن دين خود كمک كرده است.» و خائنان، گناهکاران و بدعت‌گذاران چه بسیار هستند، استناد کنند، در پاسخ باید گفت: آنچه در این روایات آمده قاعده نیست، بلکه استثناء است؛ زیرا اصل دعوت به سوی خدا این است که با سخن نیکو، لبخند آمیخته با محبت و به شیوه‌ای که به دل مردم نفوذ و آن‌ها را به حقیقت نزدیک کند، دل‌های مردم را به روی حق بگشاییم؛ زیرا رسول خدا(ص) با چهره عبوس، زبان تیز و بد اخلاقی به دل مردم راه نیافت، بلکه با آن چه خداوند متعال به آن اشاره کرده است، این امر تحقق یافت: «وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ» [القلم: 4] و فرمود: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ» [آل عمران: 159].
بگذار راه لبخند باز باشد
بنابراین عزیزان! باید اصل بر این باشد که فقط با چهره‌ای خندان با دیگران روبرو شویم. باید در خانه و خیابان، در گفتگو و برخورد با دیگران و در تمام جلسات خود، حتی اگر محزون و غمگین باشیم، لبخند بزنیم.
زیرا مؤمن عقیده دارد که راه رسیدن به خدا از میان سعادت دیگران می‌گذرد؛ چون «الخَلقُ عِيالُ اللّه ِ فَأَحَبُّهُم إلَيهِ أنفَعُهُم لِعِيالِهِ؛ همه مخلوقات عیال خدا هستند و محبوب‌ترین آن‌ها نزد خداوند کسانی هستند که برای عیال او سودمندترند.» و «أدخَلَ عَلى أهلِ بَيتٍ سُرورا؛ خانواده‌ای را شاد كند.» راه انجام این کار لبخند است؛ زیرا لبخند به مردم سود می‌رساند و آن‌ها را شاد می‌کند.
خداوند متعال ما را از جمله کسانی قرار دهد که دل دیگران را شاد می‌کنند، فقط به خاطر این که شاد کردن اطرافیان، کاهش رنج و سرزنده کردن آن‌ها را دوست دارند، نه چیز دیگر. به درستی که او اجابت کننده دعاست.
خطبه سیاسی:
بسم الله الرحمن الرحیم
ای بندگان خدا! شما و خودم را به همان چیزی توصیه می‌کنم که رسول خدا(ص) سفارش کرده است. از ابوذر غفاری نقل شده است: در مسجد بر رسول خدا(ص) وارد شدم. عرض کردم: یا رسول الله! پدرم و مادرم به فدایت! وصیتی کنید که برایم مفید باشد. آن حضرت فرمود: «یَا اباذر! أَ تُحِبُّ أَنْ تَدْخُلَ الْجَنَّةَ قُلْتُ نَعَمْ فِدَاکَ أَبِی، قَالَ فَاقْصِرْ مِنَ الْأَمَلِ وَ اجْعَلِ الْمَوْتَ نُصْبَ عَیْنَیْکَ، وَ اسْتَحِ مِنَ اللَّهِ حَقَّ الْحَیَاءِ؛ ای اباذر! آیا دوست داری وارد بهشت شوی؟ عرض کردم: بله پدرم به فدایت. فرمود: آرزو را کوتاه و مرگ را در پیش چشمانت قرار ده و از خدا آن طور که شایسته است شرم کن.»
پس عزیزان بیایید به توصیه رسول خدا(ص) عمل کنیم که راه رسیدن ما به بهشت است. بهشتی که کانون دل‌های مؤمنان و هدف وجودی‌شان در این زندگی است. تا بیشتر نسبت به خودمان آگاه می‌شویم و نفس ما را به ورطه جهنم نکشاند و به وظایف و مسئولیت‌های خود عمل کنیم که بر همین اساس در برابر خدا قرار خواهیم گرفت. وقتی ندا می‌دهند: «وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْئُولُونَ؛ نگاهشان دارید که آنان باید مورد بازپرسی قرار گیرند» و از توان بیشتری با چالش‌ها که زیاد هم هستند، برخوردار شویم.
تداوم زنجیره فروپاشی
از لبنان شروع می‌کنیم که در آن فروپاشی در زمینه معیشت و اقتصاد بدون هیچ ترمزی ادامه دارد که با افزایش شدید و مداوم نرخ دلار و قیمت کالاها، مواد غذایی و همچنین دارو و درمان خود را نشان می‌دهد و همان‌طور که در گزارش یونیسف آمده باعث شده است که بیش از 80 درصد لبنانی‌ها فقیر شوند و 34 درصدشان زیر خط فقر قرار گیرند. نشانه‌های این وخامت را در افزایش تعداد کسانی که تصمیم گرفته‌اند به امید یافتن پناهگاهی، از این جهنم به سایر سرزمین‌های خدا فرار کنند، می‌توان مشاهده کرد.
ناامیدی برخی را به جایی رسانده است که راهی دریا شوند، هرچند می‌دانند که چه سرنوشتی اعم از غرق و مفقود شدن تا رفتن به جا‌هایی که از شدت سرما می‌میرند، ممکن است در انتظار خود و خانواده‌هایشان باشد. همان‌طور که اکنون در مرز بین دو کشور بلاروس و لهستان اتفاق افتاده است. شنیدیم که آن‌ها می‌گویند: این سرنوشت را ترجیح می‌دهند تا اینکه در کشوری بمانند که هر روز در آن می‌میرند.
شاید خطرناک‌ترین چیزی که ما در این کشور از آن رنج می‌بریم این باشد که رنج و درد به ارتش و نیروهای امنیتی لبنان که سوپاپ امنیت و ثبات این کشور هستند، نیز رسیده است. باعث شده است که آن‌ها از کشورهای جهان درخواست کمک کنند تا از استواری و پایداری آن‌ها و جلوگیری از ریزش صفوفشان حمایت کنند و همه می‌دانند که این امر چه پیامدهایی برای تصمیم‌گیری آزادانه و استقلال این نیروها دارد.
واکنش در صندوق‌های رأی
متأسفانه همه این‌ها در سایه بن‌بست جاری در دولت صورت می‌گیرد؛ زیرا علیرغم فضای مثبتی که از آن صحبت می‌شود، هیچ اقدام عملی که راه را برای بازگشت هیئت وزیران به جلسه باز کند، برداشته نشده است؛ اما خارجی‌هایی که لبنانی‌ها معمولاً منتظر مداخله آن‌ها هستند تا بیایند و شکاف بین طرف‌های سیاسی کشور را پر کنند و به آن‌ها در زمینه اقتصادی کمک کنند، به نظر می‌رسد که لبنان دیگر در اولویت‌هایشان نیست و منتظر رخدادهای عرصه سیاسی و توازن قوای حاصل از انتخابات یا مذاکراتی که انتظار می‌رود در وین انجام شود یا هر تحولی که ممکن است در سطح منطقه رخ دهد، هستند.
از این رو، آنچه را که قبلاً به لبنانی‌ها گفته بودیم، دوباره می‌گوییم: اینکه آن‌ها چاره‌ای جز صبر در برابر سختی‌ها و همکاری و ایستادگی برای مقابله با آن‌ها ندارند. در اینجا از تمام اقدامات فردی، جمعی و نهادها در این زمینه قدردانی می‌کنیم. اگر لبنانی‌ها عصبانی هستند، نباید روش‌هایی را تکرار کنند که ناکارآمدی‌شان ثابت شده و بر رنجشان می‌افزاید و همان‌طور که قبلاً اتفاق افتاد، ممکن است روی وضعیت امنیتی تأثیر بگذارد. راه پاسخگویی، صندوق‌های رأی است. مردم نباید کسانی را که فساد کردند و کشور را به سراشیبی سقوط رساندند، تجربه کنند و اگر عملاً آنچه را که خراب کرده‌اند، اصلاح نکنند و در عدم بازگشت به رویکرد قبلی جدیت نداشته نباشند، نباید دوباره عنان رهبری خود را به آن‌ها بدهند.
در همین زمینه، بار دیگر از نیروهای سیاسی و مراکز دینی می‌خواهیم که از گفتمان پرتنش، تند و تشنج‌آفرین در برخورد با مسائل سیاسی که روی خیابان‌ها، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تأثیر منفی به جای می‌گذارد، بپرهیزند. به ویژه در این مرحله حساس و دشوار، باید گفتمان عقلانی در بینشان حاکم باشد. تنها راه حل مشکلات و همگرایی بین طوایف، مذاهب و مراکز سیاسی همین است.
عواقب خطرناک
در موضوع تحقیق انفجار بندر که با عواقب آن در این مرحله که ممکن است در عرصه‌های متعدد خطرناک باشد، روبرو هستیم، خواستار رسیدگی جدی به این پرونده برای کشف حقیقت ماجرا و دور کردن آن را از هرگونه دخالت داخلی و خارجی که به اعتبار تحقیقات لطمه می‌زند، هستیم. در اینجا باید از اقدام مقامات روسیه برای ارائه تصاویر ماهواره‌ای از بندر، قبل و بعد از انفجار، با توجه به عدم تمایل سایر کشورها به انجام آن، تقدیر کنیم. امیدواریم که این امر به پیشرفت و اصلاح مسیر تحقیقات کمک کند. به گونه‌ای که دل خانواده‌های قربانیان که مشتاق دانستن تمام حقیقت و عوامل آن هستند، آرام شود.
هزینه دارو... و پیشگیری!
در موضوع سلامت که پس از افزایش چشمگیر قیمت دارو، این روزها به دغدغه شهروندان تبدیل شده است، مجدداً درخواست می‌کنیم که در این زمینه تلاش جدی صورت گیرد و راه‌های کاهش هزینه دارو و درمان مورد بررسی قرار گیرد و درهای واردات دارو از کشورهایی که نسبت به کشورهایی که فعلاً از آن‌ها دارو خریداری می‌شود، داروی باکیفیت تر و ارزان‌تری دارند، باز شود یا از طریق مراکز بهداشتی رسمی یا کلینیک‌هایی که محل مراجعه فقرا هستند، دارو در اختیار مردم قرار داده شود تا هیچ بیماری بدون دارو یا درمان در بیمارستان باقی نماند.
شنیدن وعده‌های وزارت بهداشت تأسف‌آور است؛ چون هیچ تأثیری ندارند و اگر هم تأثیر داشته باشند در حد نیاز مطلوب نیست. نه چندان دور از این موضوع، پس از افزایش تعداد مبتلایان به کرونا که از عواقب آن بیم داریم، به ویژه با توجه به ناتوانی کشور در تحمل بار این بیماری همه‌گیر که ممکن است با توجه به وخامت اقتصادی، فاجعه‌بار و خطرناک باشد و بیمارستانها نتوانند از عهده آن برآیند، مجدداً درخواست می‌کنیم که اقدامات لازم برای جلوگیری از شیوع مجدد کرونا از سر گرفته شود.
