بسم الله الرحمن الرحیم
2 جمادی الثانی 1445 برابر با 24 آذر 1402 و 15/12/2023 م
اهمیت ذکر در تحکیم رابطه با خدا و مواجهه با چالش‌ها
مطالب مهم خطبه اول:دعوت به یاد خدا / هشدار از فراموشی ذکر خدا / چرا این‌قدر روی ذکر خدا تأکید شده است؟! / تجسم یاد خدا در موضع‌گیری‌ها / یاد خدا در مواجهه با مشکلات.
مطالب مهم خطبه دوم:دشمن به کشتارهای خود ادامه می‌دهد / این ایستادگی در تاریخ بی‌سابقه است / رنج کرانه باختری / تقویت کشور برای مقابله با تجاوز.
خطبه اول:
خداوند سبحانه و تعالی در کتاب عزیز خود می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً * وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلاً * هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً» صدق الله العظيم.
دعوت به یاد خدا
این آیه، دعوت خداوند متعال از مؤمنان است که یاد او را فراموش نکنند. همیشه در هر زمان و مکانی او را یاد کنند، صبح و شام، در مدرسه، محل کار، در حین رفت و آمد و جلساتشان او را یاد کنند، در خلوت و ملأعام، در حالت رضایت و عصبانیت در قوت و ضعف، در زمان صلح و جنگ و هنگام صدور حکم و قضاوت از او یاد کنند.
خداوند سبحان در آیه‌ای که خواندیم به این امر اشاره کرده و فرموده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً * وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلاً * هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً» و وقتی از اولوا الالباب سخن می گوید، می‌فرماید: «الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ» و بعد از هر نماز: «فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ».
روایات شریف نیز به همین امر دعوت کرده‌اند، چنانکه در حدیث آمده است: «أكثِرُوا ذِكرَ اللّه ِ ما استَطَعتُم في كُلِّ ساعةٍ مِن ساعاتِ الليلِ والنهارِ، فإنَّ اللّه َ أمَرَ بكَثرَةِ الذِكرِ لَهُ؛ تا آنجا كه می‌توانید در تمام لحظات و ساعات شب و روز خدا را بسيار ياد كنيد؛ زيرا خداوند به بسيار ياد كردن خود فرمان داده است.»
علاوه بر این، امیرالمؤمنین(ع) چنان چه در دعای کمیل می‌خوانیم، با پروردگارش چنین دعا می‌کند: «اللّهمّ أسأَلُكَ بِحَقِّكَ وقُدسِكَ وأعظَمِ صِفاتِكَ وأسمائِكَ، أن تَجعَلَ أوقاتي فِي اللَّيلِ وَالنَّهارِ بِذِكرِكَ مَعمورَةً؛ خدایا از تو می‌خواهم که راستی و قداستت و برترین صفات و نام‌هایت تا شب و روزم را مملو از یاد تو گرداند.»
این امر امام زین‌العابدین(ع) را به جایی رساند که به خاطر لذتی یا هر زمان آسایش و آسودگی که یاد خدا را فراموش کرده است، از خداوند آمرزش می‌طلبد. در دعای مناجات ذاکران آن حضرت چنین آمده است: «اللَّهمَّ أستَغفِرُكَ مِن كُلِّ لَذَّةٍ بِغَيرِ ذِكرِكَ، ومِن كُلِّ راحَةٍ بِغَيرِ أُنسِكَ، ومِن كُلِّ سُرورٍ بِغَيرِ قُربِكَ؛ خدایا از تو آمرزش می‌خواهم، از هر لذتی جز یاد تو، از هر آسایشی غیر از قرب تو؛ و از هر لذتی غیر از نزدیک بودنت.»
هشدار از فراموشی ذکر خدا
در عین حال قرآن نسبت به فراموشی ذکر خدا و غفلت و روی‌گردانی از او هشدار می‌دهد و می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ * وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ». به نظر قرآن کریم مظهر تقوا این است که انسان پروردگارش را فراموش نکند و اگر پروردگارش را فراموش کند، در حقیقت خود را فراموش کرده و گروگان شیطان شده و در چنگال او قرار گرفته است و زندگانی او سخت و دشوار خواهد بود و این امر در این آیه آمده است: «وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً» و این آیه به آن اشاره کرده است: «مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ».
از این رو، همان‌گونه که در سوره ناس آمده است، شیطان به خناس توصیف شده است؛ زیرا اگر انسان به یاد پروردگار خود باشد، شیطان مخفی می‌شود و حضور نخواهد داشت.
خداوند متعال بسیار ذکر نکردن خدا را از ویژگی‌های منافقان دانسته و فرموده است: «إنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَى يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلاً».
چرا این‌قدر روی ذکر خدا تأکید شده است؟!
همه این‌ها به تأکید بر یاد خدا برمی‌گردد، نه به خاطر اینکه خداوند از ما می‌خواهد که او را یاد کنیم و مقامش را بزرگ بدانیم؛ زیرا او از همه این‌ها بی‌نیاز است، بلکه به خاطر اهمیت نقشی است که یاد خدا در ارتباط انسان با پروردگارش دارد و به تحکیم این رابطه کمک می‌کند؛ زیرا یاد خدا بیانگر محبت و وفاداری به خداوند متعال به خاطر نعمات بی‌شمارش است و یاد کننده را در چشم خدا قرار می‌دهد و او در نتیجه یاد خدا، از عنایت و لطف و حمایت و نصرت و احترام خدا برخوردار می‌شود و این در فرمایش حق تعالی آمده است: «فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ».
احادیث شریف نیز به این امر اشاره داشته‌اند. از جمله: «لَيسَ عَمَلٌ أحَبَّ إلى اللّه ِ تعالى و لا أنجى لِعَبدٍ مِن كُلِّ سيّئةٍ في الدنيا و الآخِرَةِ مِن ذِكرِ اللّه؛ هيچ عملى نزد خداوند متعال محبوب‌تر و هيچ عاملى در نجات بنده از هر گناهى در دنيا و آخرت مؤثرتر از ذكر خدا نيست.»
از حضرت موسی(ع) روایت شده است که با پروردگارش چنین سخن گفت: «پروردگارا آیا نزدیک هستی تا با تو مناجات کنم یا دور هستی که صدایت زنم؟» پس خداوند متعال وحی فرمود: «أنا جليس عبدي حين يذكرني؛ من هم‌نشین بنده‌ام هستم هنگامی که مرا یاد می‌کند».
نقش دیگر ذکر این است که به انسان اطمینان و آرامش می‌بخشد. خداوند متعال به این امر چنین اشاره کرده است: «أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ». پس امکان ندارد که چنین انسانی به تنش و یأس و ناامیدی مبتلا شود و همیشه احساس می‌کند خدایی در عرصه هستی حضور دارد که مراقب و مواظب بندگانش است.
این حدیث شریف به نقش دیگری از یاد خدا پرداخته است: «ذكر الله شفاء القلوب، وجلاء لما في الصّدور؛ یاد خدا شفای دل‌ها و پاک‌سازی سینه‌هاست.» و در دعای کمیل چنین می‌خوانیم: «يا من اسمه دواء، وذكره شفاء؛ ای نام تو دوا و ذکرت شفا است»؛ و در حديث: «ذكر الله نور القلوب؛ ذكر خدا نور دل‌ها است.»
تجسم یاد خدا در موضع‌گیری‌ها
اما وقتی از یاد خدا صحبت می‌کنیم این به معنای آن چیزی نیست که بعضی‌ها فکر می‌کنند که ذکر را صرفاً زبانی و به دور از کنش قلب و عمل اعضاء می‌دانند؛ بلکه باید گفت: محل اساسی ذکر در قلب است. به گونه‌ای که قلب مشغول به یاد خدا باشد و با آن وارد تعامل شود و زبان به بیان و انعکاس آن بپردازد و وضعیت زندگی انسان طوری باشد که بازتاب‌دهنده حضور خداوند در آن باشد.
در حدیثی از امام صادق(ع) به یکی از یارانش چنین آمده است: «أ لاَ اُحَدِّثُكَ بِأَشَدِّ ما فَرَضَ اللّه ُ عزّ و جلّ على خَلقِهِ؟... إنصافُ الناسِ مِن نَفسِكَ و مُواساتُكَ لِأخيكَ و ذِكرُ اللّه ِ في كلِّ مَوطِنٍ، أما إنّي لا أقولُ: سُبحانَ اللّه ِ و الحَمدُ للّه و لا إلهَ إلاّ اللّه ُ و اللّه ُ أكبَرُ و إن كانَ هـذا مِن ذاكَ و لكِـنْ ذِكرُ اللّه ِ في كُلِّ مَوطِنٍ إذا هَجَمتَ على طاعَتِهِ أو مَعصِيَتِهِ؛ آيا تو را از سخت‌ترین چيزى كه خداوند بر بندگانش واجب كرده است آگاه نكنم؟... اين كه با مردم رفتارى منصفانه داشته باشى، با برادرت همدردى و هميارى كنى و خدا را در همه حال ياد كنى. امّا منظور من از ياد خدا، گفتن سبحان اللّه و الحمد للّه و لا إله إلاّ اللّه و اللّه أكبر، نيست. گر چه اين هم ذكر است، اما منظور، به ياد خدا بودن هنگام رو به رو شدن با طاعت يا معصيت خداست.»
و در حديث آمده است: «مَنْ كَانَ ذَاكِراً لِلَّهِ تَعَالَى عَلَى الْحَقِيقَةِ فَهُوَ مُطِيعٌ وَ مَنْ كَانَ غَافِلًا عَنْهُ فَهُوَ عَاصٍ وَ الطَّاعَةُ عَلَامَةُ الْهِدَايَةِ وَ الْمَعْصِيَةُ عَلَامَةُ الضَّلَالَةِ وَ أَصْلُهُمَا مِنَ الذِّكْرِ وَ الْغَفْلَةِ؛ هر كه براستى به ياد خدا باشد، فرمان بَر و هركه از خدا غافل باشد، نافرمان است. طاعت، نشانه رهيافتگى است و معصيت، نشانه گمراهى و ريشه اين هر دو، ياد خدا و غفلت است.»
یاد خدا در مواجهه با مشکلات
عزیزان، ما نیاز مبرمی‌داریم که خدا را یاد کنیم، او را حاضر بدانیم، وسوسه‌های نفس خود را مهار کنیم و از نیرنگ‌ها، آرزوها و وعده‌های شیرین شیطان و چالش‌های واقعیت و بحران‌های آن که ما را رنج می‌دهد بیشتر آگاه شویم.
و این همان چیزی است که ما را فرامی‌خواند که تمام درهایی را که خداوند به ما داده، بکوبیم و زمانی که ما را به نماز و خواندن قرآن و خواندن دعا فرمان داد و زمانی که به ما دستور داد که به تفکر در نعمت‌ها و بخشش‌ها و عظمت‌ها و قدرت‌های او بپردازیم، در حالت ذکر قرار داشته باشیم. آنگاه که می‌گوییم: الحمد لله و سبحان الله و لا اله الا الله و لا قوة الا بالله و زمانی که ما را به دعا و حضور در مساجد دعوت می‌کند تا از کسانی باشیم که خداوند درباره آن‌ها می‌فرماید: «رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْماً يَخَافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ» و از هر چیزی که ما را از یاد خدا منحرف می‌کند و از آنچه خداوند به ما هشدار داده است دور شویم. فرموده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ» و فرمود: «إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ».
و در حدیث آمده است: «لَيْسَ فِي اَلْمَعَاصِي أَشَدُّ مِنِ اِتِّبَاعِ اَلشَّهْوَةِ فَلاَ تُطِيعُوهَا فَيَشْغَلَكُمْ عَنْ ذِكْرِ اَللَّه؛ در میان گناهان، چیزى بدتر از پیروى از شهوات نیست؛ پس آن را فرمان نبرید که شما را از یاد خداوند باز دارد.» و در حدیث آمده است: «مَنِ اشتَغَلَ بِذِكرِ الناسِ قَطَعَهُ اللّه ُ سبحانَهُ عَن ذِكرِهِ؛ هر كه به ياد مردم سرگرم شود، خداوند سبحان او را از ياد خود جدا كند.»
باید دعای ما این باشد: «إلهي فَأَلهِمنا ذِكرَكَ فِي الخَلاَء وَالمَلاَء وَاللَّيلِ وَالنَّهارِ، وَالإِعلانِ وَالإِسرارِ، وفِي السَّرّاءِ وَالضَّرّاءِ، وآنِسنا بِالذِّكرِ الخَفِيِّ وَاسْتَعْمِلْنا بِالْعَمَلِ الزَّكِيِّ، وَالسَّعْي الْمَرْضِيِّ، وَجازِنا بِالْمِيزانِ الَوَفِيِّ؛ معبودا! ياد و نام خودت را در تنهايى و در جمع و در شب و روز و در آشكار و نهان و در خوشى و ناخوشى به من الهام فرما و ما را با ياد پنهان، دمخور دار و به کار پاکیزه و کوشش موردپسندت وادار و در پاداش ما سنگ تمام بگذار.»
خطبه دوم:
بسم الله الرحمن الرحیم
ای بندگان خدا شما و خودم را به همان چیزی سفارش می‌کنم که رسول خدا(ص) به دخترش زهرا(س) نصیحت فرمود که سالروز وفاتش را گرامی می‌داریم و این توصیه به جهت مقام زهرا(س) نزد رسول خدا(ص) بسیار ارزشمند است. فرمود: «يا فاطمة، لا تنامي إلَّا وقد عملتِ أربعة أشياء: ختمتِ القرآنَ، وجعلْتِ الأنبياء شفعاءَكِ، وأرضيْتِ المؤمنين عن نفسك، وحججْتِ واعتمرتِ. قال هذا، وأخذ في الصَّلاة، فصبرْتُ حتَّى أتمَّ صلاتَهُ، قلتُ: يا رسول الله، أمرتَ بأربعةٍ لا أقدر عليها في هذا الحال! فتبسَّم(ص) وقال: إذا قرأتِ قل هو الله أحد، ثلاث مرّات، فكأنَّك ختمْتِ القرآنَ، وإذا صلَّيتِ عليَّ وعلى الأنبياء قبلي، كُنّا شفعاءك يوم القيامة، وإذا استغفرتِ للمؤمنين، رضوا كلّهم عنك، وإذا قلتِ: سبحان الله، والحمد لله، ولا إله إلا الله، والله أكبر، فقد حججتِ واعتمرتِ؛ فاطمه جان نخواب، مگر آن که چهار کار را انجام دهی: قرآن را ختم کنی و پیامبران را شفیع خود گردانی و مؤمنین را از خود راضی کنی و حج و عمره‌ای را به جا آوری. پیامبر خدا(ص) این را فرمود و شروع به خواندن نماز کرد. حضرت زهرا(ص) می‌فرماید: صبر کردم تا نمازش تمام شد. گفتم: یا رسول الله به چهار چیز مرا امر فرمودی، در حالی که در این مدت قدرت بر انجام آن‌ها ندارم. آن حضرت تبسمی کرد و فرمود: وقتی سوره قل هو الله أحد را سه بار بخوانی، مثل این است که قرآن را ختم کرده‌ای. وقتی بر من و پیامبران پیش از من صلوات بفرستی، شفاعت کنندگان تو در روز قیامت خواهیم بود. وقتی برای مؤمنین استغفار کنی، آنان همه از تو راضی خواهند شد و وقتی بگویی: سبحان الله و الحمد لله و لا إله إلا الله و الله أکبر، حج و عمره‌ای را انجام داده‌ای.»
این وصیت رسول خدا(ص) به زهرا(س) توصیه‌ای به ما نیز است که جز بعد از یاد خدا و تسبیح و حمد و ستایش و بعد از یاد کردن انبیا و اولیاء الهی و ابراز محبت نسبت به مردان و زنان مؤمن و طلب آمرزش برای آن‌ها نخوابیم تا روز خود را به خوبی به پایان برسانیم و این پاداش بزرگ را به دست آوریم. این کار نفس ما را پاک می‌کند و ما از توان بیشتری برای رویارویی با چالش‌ها برخوردار می‌شویم.
دشمن به کشتارهای خود ادامه می‌دهد
از غزه آغاز می‌کنیم، جایی که دشمن صهیونیستی بدون توجه به قطعنامه‌های بین‌المللی و درخواست‌های اکثر کشورها و ملت‌های جهان مبنی بر توقف خونریزی و ادامه ندادن به سیاست ویران کردن ساختمان‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و عبادتگاه‌ها و اجازه ندادن به وارد شدن مواد کمکی، دارو و درمان، به هدف قرار دادن غیرنظامیان در خانه‌ها و پناهگاه‌هایشان و تمامی نشانه‌های زندگی در غزه ادامه می‌دهد و در این جنایت از حمایت نظامی، امنیتی و اطلاعاتی و پوشش سیاسی که همچنان برایش تأمین است، بهره می‌برد؛ اگرچه اخیراً انتقاداتی نسبت به عملکرد این رژیم کشور و جنایات علیه غیرنظامیان شنیده‌ایم و در این اواخر از سوی رئیس‌جمهور آمریکا نیز انتقاداتی صورت گرفته است، اما هنوز به حدی نرسیده که حمایت از این رژیم را متوقف کند، بلکه ممکن است چنین تعبیر شود که این انتقادات برای کاهش فشارهایی صورت گرفته که از درون یا بیرون علیه این رژیم اعمال شده است که تأثیر آن را به وضوح در قطعنامه صادره از مجمع عمومی سازمان ملل متحد یا صداهای اعتراضی که در جهان بلندتر شده و خواستار پایبندی به معیارهای حقوقی و انسانی جنگ و عدم برخورد دوگانه با این معیارها شده‌اند و در موضع دبیرکل سازمان ملل می‌بینیم که گفت: «میزان مرگ و میر و ویرانی در غزه بی‌سابقه و غیرقابل تحمل است».
این ایستادگی در تاریخ بی‌سابقه است
از سوی دیگر، مردم فلسطین همچنان به استواری خود ادامه می‌دهند که در طول تاریخ بی‌نظیر است، چرا که از این مردم با وجود زخم‌ها و دردهایی که هر روز از آن رنج می‌برند، گلایه یا شکایت نکرده‌اند و به این بسنده کرده‌اند که عزتمندانه بگویند: «خداوند ما را بس است و او بهترین پشتیبان است» و با وجود نابرابری در توانایی‌ها و امکانات در برابر پیشروی دشمن صهیونیستی مقاومت کردند و در نقطه صفر مرزی با ابزارها و نیروهای خود صف‌آرایی نمودند و تا مرز شهادت، قهرمانی و فداکاری کردند. این واقعیت نشان از وسعت توانمندی‌ها و مدیریت خوب نبرد توسط مقاومت است که دشمن را واداشت به سختی و دشواری و سنگینی جنگ اعتراف کند.
این مردم علیرغم این همه زخم و دردی که در غزه ایجاد شد، توانستند اهداف دشمن را شکست دهند، پایداری خود را در برابر این تجاوزات به اثبات برسانند و دشمن را وادار کنند که برای این جنگ هزینه‌های سنگینی را بپردازند و حقیقت نژادپرستانه این رژیم و میزان جنایات آن و خطر آن برای انسانیت را نشان دهند و سیمای واقعی ارتش دشمن را که سعی داشت خود را اخلاقمدار جلوه دهد، عریان کنند و دایره به رسمیت شناختن حق آزادی و زندگی شرافتمندانه مردم فلسطین را گسترش دهند و مایه شرمساری همه آن کسانی شوند که از این رژیم حمایت می‌کنند و آن‌ها وادار کردند که در کنار مردم فلسطین بایستند و در عین حال باعث گردید که مسئله فلسطین دوباره به صحنه بازگردد؛ به نحوی که نتوان قضیه فلسطین یا یافتن راه‌حل‌هایی را که تضمین کننده حقوق ملت فلسطین باشد، نادیده گرفت.
رنج کرانه باختری
به موازات آنچه در غزه می‌گذرد، ما نباید رنج فلسطینیان در کرانه باختری و تهاجمات روزانه دشمن صهیونیستی در جنین، طول کرم و جاهای دیگر را فراموش کنیم. این مردم با همه تنوع و گروه‌های خود همچنان در برابر این حملات فداکاری‌های بزرگی انجام می‌دهند و این امر موضع متحد فلسطینی در مقابل دشمن صهیونیستی را مورد تأیید قرار می‌دهد.
تقویت کشور برای مقابله با تجاوز
به لبنان می‌رسیم که با تداوم حملات دشمن صهیونیستی روبه رو است، به گونه‌ای که از قوانین جاری درگیری مرزی نیز فراتر رفته و حمله به غیرنظامیان و افراد بی‌گناه در خانه‌ها و مکان‌های دور از مرز آغاز شده است. آن هم در شرایطی که از طریق رهبران خود پیام‌های تهدیدآمیز به لبنان می‌فرستد. با وجود اینکه ما هنوز بر این باور هستیم که دشمن به دلیل آگاهی از وسعت توامندی‌های لبنان، تهدیدات خود را عملی نخواهد کرد. دشمن اگر امروز از نبردهای فعلی خود [در غزه] فارغ شود، [از نبرد با مقاومت] چه در سطح نظامی و اقتصادی و چه در سطح تصویری که از آن ارائه شده است، زخمی خارج خواهد شد و مثل نبرد غزه، حمایت و پوشش کافی را نخواهد داشت؛ اما این به معنای عدم ایفای نقش مطلوب برای مقابله با هرگونه ماجراجویی احتمالی دشمن یا جلوگیری از آن در صورت برافروختن جنگ نیست.
از این رو، ما یک بار دیگر خواستار تقویت لبنان هستیم، چرا که با ادامه تنش بین نیروهای سیاسی که اغلب برای حساب‌های شخصی یا منافع جناحی است و جلوی پر کردن جای خالی ریاست جمهوری - که دریچه همه راه‌حل‌ها شده - یا در سطح رهبری ارتش - که امیدواریم به راه‌حلی برسیم که منجر به سالم ماندن این نهاد نظامی و ایفای مناسب نقش آن شود - می‌گیرد، لبنان با رکودی که در عرصه داخلی شاهد آن هستیم، نمی‌تواند با طوفان‌های منطقه روبرو شود؛ بنابراین باید همه توان‌ها برای ارائه راه‌حل‌هایی ولو آنی و موقت، برای بحران‌هایی که شهروندان از نظر معیشت و زندگی دچار آن هستند، به ویژه آوارگان اجباری از مناطق مرزی، به کار گرفته شوند.
از همه نیروهای سیاسی انتظار می‌رود در حد و اندازه این مرحله خطرناک و چالش‌های آن عمل کنند و برای نجات کشوری که در پرتو طوفان‌های سهمگین در حال فروپاشی است و ممکن است از دست برود، توان خود را متحد و منسجم کنند.
امیدواریم جلسه قانون‌گذاری که برگزار شد و در حال برگزاری است، آغاز راه بازگشت به فعالیت مجلس و یافتن راه‌حل از این طریق باشد.
