بسم الله الرحمن الرحیم
16 ذیالقعده 1445 برابر با 4 خرداد 1403 و 24/05/2024 م
اهمیت شهدا در دفاع از امت اسلامی و حفظ کرامت آن
مطالب مهم خطبه اول: شهدای زنده / مقام شهدا / گستره شهادت / مرگ برای زندگی / شهدا عزت امت هستند.
مطالب مهم خطبه دوم: ایران؛ مصیبت دردناک / حمایت آمریکا از دشمن / تنگنای صهیونیستی / تقویت کشور با وحدت / روز مقاومت و آزادی.
خطبه اول:
خداوند سبحانهوتعالی در كتاب عزيز خود فرموده است: «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتاً بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ * فَرِحِينَ بِمَا آَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ» صدق الله العظيم.
این آیات بعد از جنگ احد نازل شد، جنگی که در آن تعداد زیادی شهید به سوی پروردگارشان رفتند. در آن روز عدهای از مسلمانان شروع به ناله و زاری برای مرگ این افراد کردند. پس این آیات شریفه نازل شد تا واقعیت آن گونه که بود برایشان روشن شود و به آنان بگوید که این مردم آنطور که شما اعتقاد دارید، نمردهاند، بلکه آنها نزد پروردگارشان زندهاند و روزی میخورند و از آنچه خداوند از فضل خود به آنها عطا میکند، بهرهمند میشوند و آرزود دارند همنوعان زنده شان نیز به آن چیزی خودشان به دست آوردهاند، برسند و بر آنان ترس و اندوه نداشته شد.
شهدای زنده
در اینجا مفسران این سؤال را مطرح کردهاند که زنده بودن این افراد به چه معناست و رزقی که نصیبشان خواهد شد، چیست؟
مفسرانى اشاره کردهاند كه مراد از آن زنده بودن آنها در عالم برزخ است و عالم برزخ جهانى است كه ارواح پس از خروج از بدنها در آن جمع میشوند و در حديث آمده است: «أرواحُ المؤمنينَ في حُجُراتٍ في الجنّةِ، يأكُلونَ مِن طَعامِها و يَشْرَبونَ مِن شَرابِها و يَتَزاوَرونَ فيها و يقولونَ: ربَّنا، أقِمْ لنا السّاعةَ لِتُنْجِزَ لنا ما وَعَدْتَنا؛ ارواح مؤمنان در اتاقهایی در بهشت ساکناند، از غذاى بهشت میخورند و از نوشیدنیهای آن میآشامند. به ديدار هم میروند و میگویند: پروردگارا! قيامت را برپا دار تا آنچه را به ما وعده دادهای تحقّق بخشى.»
پس این شهدا پس از فداکاری و فروختن روح خود به خداوند متعال، در دنیای برزخ از نعمتها و خوبیهایی که خداوند به آنها ارزانی میدارد، برخوردار خواهند شد.
برخی از مفسران میگویند که مقصود از آن، عزت و کرامتی است که شهدا پس از ترک دنیا از آن برخوردار میشوند؛ هنگامی که نامشان در دنیا جاودانه میشود و برای همیشه در وجدان امت اسلامی باقی میمانند و پس از وفاداری و دادن خون و جان خود را برای دفاع از امت اسلامی در برابر دشمنان و تضمین آزادی و سربلندی و عزت آن و برای رفع بیعدالتی و تعدی از آن، از ایشان یاد میشود؛ خونی که در حال و آینده آثار خود را بر جای خواهد گذاشت.
مقام شهدا
بهرحال شهیدان نزد خداوند از کرامت و منزلت برخوردارند و این همان چیزی است که در روایات شریف از رسول خدا(ص) نقل شده است که فرمود: «أوَّلُ ما يُهْرَاقُ دمُ الشَّهيدِ، يغفرُ له ذنبُهُ كلُّهُ إلَّا الدَّينَ؛ [با] نخستين قطره خونى كه از شهيد ريخته میشود، همه گناهان او بخشوده میشود، مگر قرض.»، «يُغْفَرُ لِلشَّهِيدِ كُلُّ ذَنْبٍ إلَّا الدَّيْنَ؛ همه گناهان شهید بخشیده میشود، جز بدهی.»
از آن حضرت(ص) روایت شده است: «فَوْقَ كُلِّ ذِي بِرٍّ بَرٌّ حَتَّى يُقْتَلَ اَلرَّجُلُ فِي سَبِيلِ اَللَّهِ فَإِذَا قُتِلَ فِي سَبِيلِ اَللَّهِ فَلَيْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ؛ بالای هر نيكوكارى، نيكوکارى دیگری است تا آنكه انسان در راه خدا كشته شود و چون در راه خدا كشته شد ديگر بالاى آن نيكى(و عمل بهتری) نيست.»
در حديث آمده است: «ما مِن قَطرَةٍ اَحَبَّ إلَی اللهِ عَزَّوجَلَّ مِن قَطرتَینِ: قَطرةِ دَم فی سَبیل اللهِ، وَ قَطرَةِ دَمعٍ فی سوادِ اللَّیلِ لا یُریدُ بِها عَبدٌ إلاّ اللهَ عزَّوجَلَّ؛ هیچ قطرهای نزد خدای متعال، محبوبتر از دو قطره نیست: یکی قطره خونی که در راه خدا ریخته میشود، دیگری قطره اشکی که در تاریکی شب فقط به خاطر خدا ریخته میشود.»
این ثواب و این مقام به حدی میرسد که یکی از آنها آرزو میکند به دنیا بازگردد و دوباره در آن در راه خدا کشته شود و این همان چیزی است که رسول خدا(ص) برای خودش آرزو میکند و میگوید: «لوددْتُ أنِّي أُقتلُ في سبيلِ الله، ثُمَّ أحيا ثمَّ أُقتَلُ، ثمَّ أحيا ثمَّ أُقتلُ؛ سوگند به آن كه جانم در دست اوست، دوست دارم كه در راه خدا كشته شوم و سپس زنده گردم و باز كشته شوم و بار ديگر زنده گردم و باز كشته شوم».
در حديث ديگري از آن حضرت(ص) آمده است: «ما مِن نفسٍ تَموتُ لها عندَ اللّهِ خَيرٌيَسُرُّها أنّها تَرجِعُ إلَى الدنيا، ولا أنَّ لَهَا الدنيا وما فيها، إلّا الشهيدَ؛ فإنّهُ يَتَمَنّى أن يَرجِعَ فَيُقتَلَ فِي الدنيا؛ لِما يَرى مِن فَضلِ الشهادَةِ؛ هيچ كس نيست كه پس از مرگ نزد خداوند از خير بهرهمند باشد و در عين حال خوش داشته باشد كه به دنيا برگردد، گرچه همه دنيا به او داده شود، مگر شهيد كه چون فضيلت شهادت را مى داند، آرزو میکند برگردد تا در دنيا كشته شود.»
روایت شده است که خداوند متعال ارواح شهدا را در حالی که در بهشت هستند، خطاب کرده و میفرماید: «هلْ تَشْتَهُونَ شيئًا؟ قالوا: أَيَّ شَيءٍ نَشْتَهِي وَنَحْنُ نَسْرَحُ مِنَ الجَنَّةِ حَيْثُ شِئْنَا؟ فَفَعَلَ ذلكَ بهِمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، فَلَمَّا رَأَوْا أنَّهُمْ لَنْ يُتْرَكُوا مِن أَنْ يُسْأَلُوا، قالوا: يا رَبِّ، نُرِيدُ أَنْ تَرُدَّ أَرْوَاحَنَا في أَجْسَادِنَا حتَّى نُقْتَلَ في سَبيلِكَ مَرَّةً أُخْرَى؛ آیا چیزی میل دارید؟ میگویند: به چه چیزی میل کنیم در حالی که ما در بهشت به هر جایی بخواهیم میرویم. خداوند سه بار این سؤال را برایشان تکرار میکند. زمانی که میبینند رها نخواهند شد تا اینکه درخواست خود را بگویند، میگویند: ای خدا ما میخواهیم روحمان را به تنمان برگردانی تا بار دیگر در راه تو کشته شویم. خدای متعال میفرماید: از قبل گفته شده که به سوی آن برنمیگردید. پس گویند: بنابراین به خانوادههای خود سلام میرسانیم و کرامتی را که از آن برخورداریم، به آنها میگوییم تا بر ما اندوهگین نباشند.»
گستره شهادت
دایره شهادت وسعت مییابد و به جهاد در راه خدا منحصر نمیشود، هر چند احکام آن مانند ساقط شدن غسل و کفن و حنوط بر آن جاری نشود. چنان که گفته شده است: «مَن قُتِلَ دُونَ أهلِهِ ظُلما فهُو شَهيدٌ و مَن قُتِلَ دُونَ مالِهِ ظُلما فهُو شَهيدٌ و مَن قُتِلَ دُونَ جارِهِ ظُلما فهُو شَهيدٌ و مَن قُتِلَ في ذاتِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ فهُو شَهيدٌ؛ هركه در راه دفاع از خانواده خود به ستم كشته شود، شهيد است و هركه در راه دفاع از مال خود مظلومانه كشته شود، شهيد است و هر كه در راه دفاع از همسايه خود به ستم كشته شود، شهيد است و هركه به خاطر خداوند عزّوجلّ كشته شود، شهيد است.» و «مَن قُتِلَ دُونَ أهلِهِ فهُو شَهيدٌ؛ کسی در راه دفاع از خانواده خود کشته شود، شهید است.»
نقل شده است که هرگاه مؤمن با ایمان و ثابتقدم از دنیا برود، شهید میمیرد، هر چند در بستر خود بمیرد. یکی از اصحاب نزد امام صادق(ع) آمد و عرضه داشت: دعا کنید که خداوند شهادت را روزی من بگرداند. آن حضرت فرمود: «إنَّ المؤمن شهيد؛ مؤمن شهید است.» یعنی کسی که با اعمال مبتنی بر ایمان از دنیا برود، شهید است و این آیه را تلاوت کرد: «وَالَّذِينَ آَمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ أُولَئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَالشُّهَدَاءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ».
مرگ برای زندگی
البته آن گونه که برخی میگویند این بدین معنا نیست که ما مرگ را تقدیس میکنیم و زندگی نمیخواهیم، بلکه ما زندگی را میخواهیم و آن را دوست داریم و آفریده شدهایم تا زندگی کنیم و حیات را آباد کنیم و از خوبیها و خیرات آن بهرهمند شویم؛ زیرا اگر دنیا رو کند، سزاوارترین مردم به آن، صالحان هستند، نه اشرار و نیکان هستند، نه بدان؛ ولی نه هر زندگیای، بلکه زندگی عزتمندانه و کریمانه و آزادانه و نه زندگی ذلیلانه که در آن ما بنده و تسلیم دیگران باشیم.
امیرالمؤمنین(ع) این را بیان میکند که فرمود: «فَالْمَوْتُ فِي حَيَاتِكُمْ مَقْهُورِينَ وَ الْحَيَاةُ فِي مَوْتِكُمْ قَاهِرِينَ؛ مرگ در زندگى توأم با شكست و زندگى در مرگ پيروزمندانه شماست.» و به یارانش فرمود: «ما ذا تَنتَظِرُونَ بِنَصرِكُم و الجِهادِ على حَقِّكُم؟! المَوتُ خَيرٌ مِن الذُّلَّ في هذهِ الدنيا لغَيرِ الحَقِّ؛ براى يارى دادن و جهاد در راه حقّ خود منتظر چه هستيد؟! مرگ بهتر از آن است كه در اين دنيا تن به خوارى در برابر ناحق دهيد.»
امام حسین(ع) هنگامی که زندگی در زیر یوغ ظلم و تحت تأثیر آن باشد، مرگ را ارزش دانسته و فرموده است: «إنّي لا أرَى المَوتَ إلاّ سعادَةً و لاَ الحياةَ مَع الظالِمينَ إلاّ بَرَماً؛ من مرگ را چيزى جز سعادت و زندگى در كنار ستمگران را چيزى جز ملالت نمیدانم.»
شهدا عزت امت هستند
عزیزان، عزت امت اسلامی وقتی به دست میآید که کسانی باشند که حاضر شوند برای مقابله با چالشها و تجاوزگران و افرادی خون بدهند که میخواهند عنان تصمیمشان را به دست بگیرند. در حالی که اگر امت اسلامی این راه را رها کند و تصمیم به تسلیم در برابر ستمگر و ظالمی بگیرد، سقوط و شکست و ذلت سراسر امت اسلامی را فرا خواهد گرفت.
کافی است تأثیری را که شهدا یا افراد شهادتطلب در تاریخ یا در وضعیت کنونی ما به جای گذاشتهاند، ببینیم. زمانی که رژیم صهیونیستی در سال 1982 میخواست این سرزمین را اشغال کند یا زمانی در سال 2006 تجاوز خود را از سر گرفت، اما به برکت شهدا و روحیه شهادت طلبی، این سرزمین باز پس گرفته شد و دشمن از رسیدن به اهداف خود بازماند.
این همان تصویری است که ما در فلسطین شاهد آن هستیم. هر روز شاهد کسانی هستیم که از این آرمان و هر امر حق و عدالتی در هر کجای این دنیا حمایت میکنند.
عزیزان، ما به شدت نیازمند تقویت این روحیه در امت اسلامی هستیم. روح زندگی در عزت و آزادگی و کرامت و سربلندی و آمادگی برای شهادت است، آن هم در شرایطی که این اهداف جز به وسیله و در زیر سایه شهادت به دست نمیآید تا ما نیز از اجر و نوری که شهدا برخوردارند، بهرهمند شویم. چنانکه خداوند متعال فرموده است: «وَالشُّهَدَاءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَنُورُهُمْ وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآَيَاتِنَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ.»
دعای همیشگی ما باید این باشد: «اللَّهُمَّ وَعَمِّرْنِي مَا كَانَ عُمُرِي بِذْلَةً فِي طَاعَتِكَ، فَإِذَا كَانَ عُمُرِي مَرْتَعاً لِلشَّيْطَانِ، فَاقْبِضْنِي إِلَيْكَ، قَبْلَ أَنْ يَسْبِقَ مَقْتُكَ إِلَيَّ، أَوْ يَسْتَحْكِمَ غَضَبُكَ عَلَيَّ؛ خدایا تا زمانی که عمر من در طاعت توست، به من عمر عطا کن؛ پس هرگاه عمر من چراگاه شیطان شد، پیش از آنکه خشم تو بر من پیشی گیرد یا غضب تو بر من غالب شود، مرا به سوی خودت ببر.»
از خدا میخواهیم که آنچه را که شهدا دارند، نصیب ما کند. و آخر دعوانا أن الحمد لله ربِّ العالمين.
خطبه دوم:
بسم الله الرحمن الرحیم
ای بندگان خدا، شما و خودم را به همان چیزی توصیه میکنم که خداوند ما را بدان فراخوانده و میفرماید: «وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ * الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ». چرا که خدا ما را به شکیبایی در بلایا دعوت کرده است. بلا طبیعت آن زندگی است که ما در آن به سر میبریم. وقتی دچار مصیبت شدیم، بیتابی نکنیم و بگوییم که ما از آنِ او هستیم و فقط بر اساس الهام او عمل میکنیم و به سوی او بازخواهیم گشت و اگر بر آنچه به ما وعد داده، صبر کنیم به ما پاداش خواهد داد. هنگامی که فرمود: «أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ.»
عزیزان به این ترتیب میتوانیم با سختیها و دردهای زندگی روبهرو شویم و توانایی بیشتری برای رویارویی با چالشها داشته باشیم.
ایران؛ مصیبت دردناک
از حادثه مهمی آغاز میکنیم که برای بالگرد رئیسجمهور ایران در هنگام بازگشت از افتتاح پروژه مشترک ایران و همسایهاش آذربایجان رخ داد و منجر به جان باختن رئیسجمهور ایران، وزیر امور خارجه و هیئت همراهش شد و تأثیر دردناکی بر مردم ایران به جای گذاشت؛ آنها کسانی بودند که دغدغه مردم ایران را داشتند و برای پیشرفت آن و مقابله با بحرانهایی که مردم از آنها رنج میبردند، تلاش مداوم کردند و سیاست رویکرد به محیط پیرامون و کشورهای جهان و کمک به کشورها و ملل مستضعف و ایستادن در کنار آنها در برابر ظلم و بیعدالتی را در پیش گرفتند.
به این مناسبت، این فاجعه دردناک را به رهبری معظم جمهوری اسلامی، دولت و ملت ایران، صمیمانه تسلیت عرض میکنیم و اطمینان داریم که جمهوری اسلامی ایران، علیرغم بزرگی این مصیبت میتواند بر پیامدهای این حادثه دردناک فائق آید(چنانچه در گذشته نیز بر حوادثی سختتر از این فائق آمده است) و به ایفای نقش خود در به دوش گرفتن آرمانهای مردم خود و سیاست دراز کردن دست دوستی و حمايت به دول و ملل مستضعف، به ويژه مسئله فلسطين كه آن را در رأس اولویتهای خود قرار داده و از آن عدول نخواهد كرد، ادامه خواهد داد.
حمایت آمریکا از دشمن
به زخم خونین نوار غزه بازمیگردیم، جایی که دشمن صهیونیستی به کشتارهای خود ادامه میدهد و این جنایات را در کرانه باختری کامل میکند، جایی که همچنان به هجوم به شهرها و اردوگاههای آن ادامه میدهد که جدیدترین آنها در جنین اتفاق افتاد که با مقاومت دلیرانه و سرسختانه مواجه گردید.
همه اینها در سایه تداوم حمایت مطلق دولتهای غربی به رهبری دولت آمریکا از این رژیم اتفاق میافتد. حقیقتی که توسط وزیر امور خارجه آمریکا در کنگره بیان شد و در آن وی خیلی روشن به تداوم حمایت نامحدود تسلیحاتی، پولی، اطلاعاتی و یا سرپوش گذاشتن بر جنایات این رژیم اشاره کرد. او هر چند که به تفاوت چشمانداز آتی پس از پایان جنگ رژیم صهیونیستی اشاره کرد، اما اذعان داشت که این نیز مانع از تداوم این حمایت مطلق نخواهد شد.
اخیراً شاهد تغییراتی در فضای عمومی غرب هستیم (و امیدواریم گسترش یابد). از داخل کشورهای غربی نیز این تغییر فضا به صورت راهپیماییها و تحصنهایی که غرب شاهد آن است و نیز به رسمیت شناختن حق مردم فلسطین توسط برخی از دولتهای اروپایی، ابراز شده است و علیرغم هشدارهای دولت آمریکا و خشم سران رژیم صهیونیستی، این امر محقق شده است.
این امر در سطح جهانی نیز تبارز یافته و دادستان دادگاه کیفری بینالمللی از دادگاه کیفری خواسته است که نخستوزیر رژیم صهیونیستی و وزیر جنگ وی را به دلیل ارتکاب جنایات جنگی محاکمه کند و دیوان بینالمللی دادگستری نیز از رژیم صهیونیستی خواسته است تا جنگ علیه غزه را متوقف کند.
آنچه رخ داده، محکومیت رژیم صهیونیستی است که برای اولین بار مورد بازخواست حقوقی بینالمللی قرار گرفته است؛ زیرا دیگر نمیتوان جنایات و اقدامات آن را نادیده گرفت.
تنگنای صهیونیستی
در همین زمان، ملت فلسطین و مقاومت آن همچنان به ارائه الگوی قهرمانی و فداکاری خود ادامه میدهند و در مقابل ماشین نظامی دشمن ایستادگی میکنند و مانع از استقرار آن در نقاطی میشود که به آن دست یافته یا حضور دارد. آن گونه که فرماندهان دشمن اعتراف کردهاند، رژیم صهیونیستی متحمل خسارات سنگینی از ناحیه سربازان و ادوات خود شده است.
همه اینها وضعیت تنگنای صهیونیستها را عمیقتر کرده و بر وضعیت درونی این رژیم تأثیر گذاشته است؛ چرا که تضادها و اختلافات بین اجزای صهیونیستی و احزاب تشکیل دهنده دولت عمیقتر و تهدید به سرنگونی آن آغاز شده است.
تقویت کشور با وحدت
به لبنان میرسیم، جایی که دشمن به حملات خود ادامه میدهد، حملاتی که اکنون غیرنظامیان را هدف قرار داده و منجر به هدف قرار گرفتن یکی از معلمان دبیرستان، به نام استاد و مربی محمدعلی ناصر الفران شده است. همچنین دانشآموزان بیگناه مدارس را مجروح کرده و همچنان به تهدیدات خود مبنی بر تجاوز گسترده علیه لبنان ادامه میدهد. آخرین تهدید از سوی نخستوزیر دشمن بود که بیانگر اقدامات غافلگیرانه و نقشههای جدید علیه لبنان بود. هرچند که ما هنوز این حرفها را نوعی ارعاب و باجخواهی، با هدف دستیابی به دستاوردهای اضافی که دشمن برای امنیت خود و شهرکنشینانش میخواهد، میدانیم. ولی همین حرفها نیز هوشیاری و آمادگی برای مقابله با ماجراجوییهای احتمالی دشمن را ایجاب میکند.
از این رو، بار دیگر بر تقویت وحدت داخلی و آسیب نرساندن به آن در مقابله با دشمن تأکید میکنیم؛ زیرا آسیب دیدن وحدت داخلی ممکن است باعث تحقق اهداف دشمن و ضرر زدن به حاکمیت و امنیت و ثبات کشور شود.
روز مقاومت و آزادی
به بیست و چهارمین سالگرد روز مقاومت و آزادی میرسیم. این روز یادآور پیروزی لبنانیها در بیست و پنجم می 2000 است. روزی که دشمن صهیونیستی ذلیل، حقیر و ترسان، به همراه دنبالههای مأیوس و ناامید خود، از این کشور خارج شد.
وقتی این مناسبت عزیز را به یاد میآوریم، باید دلاوریها و فداکاریهای بزرگ مجاهدان، شهیدان، زندانیان و صابران را یادآور شویم تا آنها را به یاد داشته باشیم و فراموش نکنیم و به همه کسانی افتخار کنیم که این ملت را سربلند کردند. شکوهی که بر تارک صفحات تاریخ این میهن ثبت شد. آنها با مقاومت خود برای لبنان یک قدرت اساسی را تثبیت کردند. قدرتی که به ارتش لبنان پیوست که پشتوانه و حامی بیبدیلی برای آن به شمار میآید.
لبنانیها باید افتخار کنند که در این کشور کسانی هستند که هنوز شبانهروز برای مقابله با دشمن تلاش میکنند و در راه دفاع از این کشور و حاکمیت آن فداکاری میکنند تا لبنان قرارگاه و معبر دشمن نباشد.