بسم الله الرحمن الرحیم
29 ذی‌الحجه 1445 هـ ق برابر با 15 تیر 1403 هـ ش و 05/07/2024 م
ضرورت توجه به تقویم هجری
مطالب مهم خطبه اول: توجه به تقویم هجری / فداکاری علی(ع) / درس‌هایی برای سال نو / مهاجرت از وضعیت بد.
مطالب مهم خطبه دوم: غزه دشمن را فرسوده می‌کند / غزه دشمن را فرسوده می‌کند / از سرگیری مذاکرات / سیاست ترور فرماندهان / گذار از ارعاب با وحدت / تشکر از شرکت کنندگان در سالگرد رحلت سید(رض)
خطبه اول:
خداوند سبحانه و تعالى در کتاب عزیز خود می‌فرماید: «إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ» صدق الله العظيم.
توجه به تقویم هجری
اول ماه محرم الحرام آغاز سال سال هزار و چهارصد و چهل و شش هجری قمری را گرامی می‌داریم. ما نیاز مبرمی به یادآوری این سال به خود و فرزندانمان داریم؛ زیرا متأسفانه بسیاری نه تقویم هجری را می‌شناسند و نه به آغاز سال هجری توجه دارند یا مثل همان توجهی که با آغاز سال میلادی نشان می‌دهند، به آن اهمیت می‌دهند. اگرچه ممکن است عده‌ای این قضیه را به آغاز موسم عاشورا و غم و اندوه ناشی از آن ربط بدهند که با جشن آغاز سال نو سازگاری ندارد؛ اما ما این توجیه را قبول نداریم؛ زیرا ضروری نیست که جشن سال نو با مظاهر شادی همراه باشد، بلکه خوب است با پرداختن به مفاهیمی همراه باشد که باید در هنگام وداع با سال گذشته که شاید با عواقب و ناکامی‌هایی همراه باشد، به یاد داشته باشیم و رفتن به سوی سال جدید با بارها و مسئولیت‌های بسیار و ترس از موانع و فشارهایی که باید برای آن آماده بود، همراه باشد.
توجه ما به تقویم هجری، اولاً به این دلیل است که سال هجری شامل ماه‌های قمری است که خداوند ما را به توجه به آن‌ها فراخوانده است و آیه‌ای که خواندیم به این امر اشاره دارد که ماه‌های قمری با تعدادی از واجبات و مستحبات و مناسبت‌های اسلامی مانند ماه رمضان و حج و عاشورا مرتبط‌اند. در میان این ماه‌ها، چهار ماه حرام وجود دارد که در آن‌ها جنگ و نزاع و دشمنی ممنوع است. از سوی دیگر این تقویم با تاریخ اسلامی ما پیوند خورده است. مسلمانان با مشورت امیرالمؤمنین(ع) روزی را که رسول خدا(ص) از مکه به مدینه هجرت کرد، آغاز سال هجری تعیین کرد و برخی نیز اشاره کرده‌اند که پیامبر(ص) پس از هجرت به مدینه، نامه‌نگاری‌های خود را طبق تاریخ هجری انجام می‌داد.
رسول خدا(ص) تصمیم به هجرت گرفت و برای آن آماده شد؛ اما این تصمیم پس از آنی عملی شد که رسول خدا(ص) از جلسه دارالندوه مطلع شد. سران قریش در این جلسه دور هم جمع شده و در درباره چگونگی مقابله با رسول خدا(ص) گفتگو کردند؛ زیرا ندای دعوت رو به رشد بود و تمام وسایلی که قریش برای منصرف کردن پیامبر از دعوتش به کار برده بودند، بی‌نتیجه مانده بود. در نتیجه تصمیمشان این شد که راهی جز ترور رسول خدا(ص) در رختخواب وجود ندارد و برای اینکه بنی‌هاشم نتوانند انتقام او را بگیرند، تصمیم گرفتند که هر قبیله یک فرد برای این کار بفرستد. بدین ترتیب خون او در میان قبایل لوث می‌شود و بنی‌هاشم نمی‌توانند با همه مقابله کنند و به گرفتن دیه راضی می‌شوند.
فداکاری علی(ع)
وقتی از مهاجرت صحبت می‌کنیم باید به دو نکته اشاره کنیم:
اول: به موضع امیرالمؤمنین(ع). وقتی رسول خدا(ص) در شب هجرت از او خواست که شب را در بستر او بگذراند تا هجرت برای او آسان شود و موضوع خروج او فاش نشود. آن روز امیرالمؤمنین(ع) با اینکه می‌دانست خانه او را چهل مرد جنگجو محاصره کرده و منتظر طلوع فجر هستند تا در حالی که او در رختخواب خواب است، به قصد کشتن به بستر او حمله کنند، در قبول خواسته پیامبر خدا(ص) تردید نکرد.
در آن هنگام امیرالمؤمنین(ع) فقط به گفتن این جمله به رسول خدا(ص) بسنده کرد که فرمود: «ای رسول خدا(ص) با خوابیدن من شما سالم می‌مانید؟» پیامبر خدا(ص) به او فرمود: «آری» و علی(ع) وقتی از سلامتی رسول خدا(ص) مطلع شد، سجده شکر به جای آورد و سپس سرش را بلند کرد و به رسول خدا(ص) فرمود: «چنان که امر شده‌ای، عمل کن. گوش و چشم و قلبم فدای تو باد.»
در آن روز این آيه شريفه نازل شد. آیه‌ای كه به شخصيت على(ع) اشاره داشت و بر تمام عمر بر او حاكم بود و آن اين است كه خود را فقط به خدا فروخت و این مشخصه باید در همه کسانی وجود داشته باشد که شهادت می‌دهند علی ولی خداست: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاةِ اللهِ وَاللهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ»(بقره: 207).
ثانیاً: به میزان حمایتی اشاره دارد که برای رسول خدا(ص) در زمان تعقیب قریش تأمین شده بود. اگر حمایت خداوند و جلوگیری از دسیسه‌های دشمنان آن حضرت نبود، نزدیک بود که دشمنان تعقیب کننده به آن حضرت برسند: «إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَى وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا» و فرموده است: «وَإِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ».
و این چیزی است که ممکن است برای هر کسی که خدا را بخواند و حاضر باشد در راه او فداکاری کند، تکرار شود.
درس‌هایی برای سال نو
عزیزان، در آستانه آغاز سال نو هجری، باید از معانی و مفاهیم متعددی الهام بگیریم که عبارت‌اند از:
اول: ضرورت دارد که با اهميت سال هجری آشنا شده و حضور آن را در میان جوامع، فرزندانمان، مساجد، جشن‌ها و نشست‌هایمان تقویت و نهادینه کنیم. باید کلیه مناسبت‌ها و معاملات خود را با سال هجری انجام دهیم تا جامعه خود را از بی‌سوادی و جهل نسبت به سنت هجری و جایگاه عالی آن در تاریخ اسلام رها کنیم. البته منکر نیستیم که تاریخ میلادی به دلیل ارتباط آن با ولادت عیسی مسیح(ع) یا هر تاریخ دیگری که به امر واقعی تبدیل شده، نزد ما جایگاه دارد. بلکه خواست ما این است که تاریخ میلادی یا هر تاریخ دیگری در کنار تاریخ هجری آورده شود.
دوم: سال نو برای ما باید یکی از مهم‌ترین فرصت‌ها برای بررسی و اصلاح مسیر، با توجه به مسئولیت‌هایی باشد که خداوند بر عهده ما قرار داده و رسول خدا(ص) و اهل‌بیتش(ع) با روش و سخنان و موضع‌گیری‌هایشان تجسم بخشیده‌اند. ما باید هر روز به مانند هر سال، این کار را انجام دهیم. خداوند متعال در اشاره به این امر فرموده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ» و در حدیث است: «حاسِبُوا أَنْفُسَكُم قَبلَ أَنْ تُحاسَبُوا، وَزِنوها قَبْلَ أَنْ تُوزَنوا، وَتَجَهَّزُوا للعَرضِ الأَكْبَرِ؛ خودتان را محاسبه کنید پیش از این که حسابرسی شوید و نفس خود را بسنجید، پیش از این که سنجیده شوید و خود را برای عرصه بزرگ مهیا کنید.» تا انسان مطمئن شود در حالی سال قبلی را ترک می‌کند که به وظایف خود در برابر خدا و خود و مردمی که مسئولیتشان را به عهده دارد، عمل کرده است. اگر این وظایف را انجام داده، باید شکرگزاری کند و اگر در انجام وظیفه کوتاهی کرده، از خداوند آمرزش بخواهد و آمادگی خود را برای انجام وظایفی که در سال جدید بر دوش او گذاشته می‌شود، اعلام کند و تجهیزات کافی برای مقابله با وسوسه‌های شیاطین جن و انس و مقابله با نفس اماره را فراهم کند و نگذارد که نفس اماره او را به جایی که خداوند از آن راضی نیست، ببرد.
سوم: هجرت مرتبط با سال هجری به ما می‌آموزد که به وضعیت موجود تن ندهیم یا زندگی در ذلت یا در جایی که ایمان خود را از دست می‌دهیم یا نمی‌توانیم به وظایف خود که خدای تعالی ما را به انجامشان فراخوانده، عمل نماییم، قبول نکنیم. انسان نباید در کشوری یا در جایی که دین و خانواده‌اش حفظ نمی‌شود، بماند بلکه باید به جایی هجرت کند که شرایط برای رهایی او از فشارها فراهم باشد.
این همان چیزی است که خداوند متعال به آن دعوت کرده است: «يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ آَمَنُوا إِنَّ أَرْضِي وَاسِعَةٌ فَإِيَّايَ فَاعْبُدُونِ» این گونه تفسیر شده است که اگر در سرزمینی حضور داری که نافرمانی خدا می‌شود و قادر به مقابله با آن نیستید و نسبت به خود ترس دارید، به جای دیگری بروید.
حال آن که به کسانی که به دلیل ضعیف بودن به ظلم و انحراف متوسل شده‌اند، هشدار داده شده است. خداوند متعال می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُولَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيراً».
هجرتی که باید برای آن تلاش کنیم به هجرت مکانی متوقف نمی‌شود، بلکه فراتر از آن است؛ زیرا می‌توانیم در سرزمین خود نیز هجرت کنیم. در حدیث آمده است: «أفضل الهجرة أن تهجر السّوء؛ بهترین هجرت، هجرت از بدی‌هاست.»، «المهاجر من هَجَرَ الخطايا والذنوب؛ مهاجر کسی است که از اشتباهات و گناهان هجرت کند.»
مهاجرت از وضعیت بد
از این رو عزیزان با آغاز سال جدید هجری باید هجرت کنیم. لازم نیست که این هجرت مکانی باشد، بلکه باید از همه واقعیت بدی که در آن زندگی می‌کنیم، واقعیت چنددستگی و تفرقه، به واقعیت ارتباط، بازاندیشی و وحدت، از واقعیت نفرت و کینه و طرد دیگری، به واقعیت آشتی، عشق و مهربانی، از واقعیت فساد، بی‌عدالتی و اشغال، به واقعیت اصلاح، عدالت و آزادی، از واقعیت تعصب به واقعیت بازاندیشی و از خودخواهی به توجه به دیگران، مهاجرت کنیم. در این صورت سزاوار عنوان مهاجر و بودن در کنار مهاجران با رسول خدا(ص) بخواهیم بود تا از آنچه او داشت، نصیب ما شود و آنان کسانی هستند که خداوند درباره آن‌ها می‌فرماید: «الَّذِينَ آَمَنُوا وَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ».
خطبه دوم:
بسم الله الرحمن الرحیم
ای بندگان خدا، شما و خودم را به آنچه در آغاز سال جدید باید انجام دهید، توصیه می‌کنم. آمده است که پیامبر خدا(ص) در آخرین روز ماه ذی‌الحجه دو رکعت نماز می‌خواند و پس از آن به درگاه خدای تعالی متوسل می‌شد و می‌فرمود: «اللَّهُمَّ ما عَمِلْتُ فِي هذِهِ السَّنَةِ مِنْ عَمَلٍ نَهَيْتَنِي عَنْهُ وَلَمْ تَرْضَهُ، وَنَسِيْتُهُ وَلَمْ تَنْسَهُ، وَدَعَوْتَنِي إِلى التَّوْبَةِ بَعْدَ اجْتِرائِي عَلَيْكَ، اللَّهُمَّ فَإِنِّي اسْتَغْفِرُكَ مِنْهُ، فَاغْفِرْ لِي، وَما عَمِلْتُ مِنْ عَمَلٍ يُقَرِّبُنِي إِلَيْكَ فَاقْبَلْهُ مِنِّي، وَلا تَقْطَعْ رَجائِي مِنْكَ يا كَرِيمُ؛ خدايا آنچه در اين سال انجام دادم، از عملى كه مرا از آن نهى كردى و به آن راضى نبودم و من آن را فراموش كردم، ولى تو فراموشش ننمودى و پس از گستاخی‌ام بر تو، مرا به توبه دعوت كردى، خدايا من از تو آمرزش می‌خواهم، پس مرا بيامرز و آنچه انجام دادم از عملى كه به تو نزديكم كند، از من قبول كن و اميدم را از خودت قطع مكن اى كريم.»
در ادامه حديث آمده است: «چون اين را بگويد، شيطان فریاد می‌زند: واى بر من، آنچه در اين سال عليه او رنج بردم، همه را خراب كرد و سالى كه گذشت براى او گواهى می‌دهد كه سالش را ختم به خير نمود.»
در آغاز ماه محرم، آن حضرت(ص) به درگاه خداوند متوسل می‌شد و همچنین پس از دو رکعت نماز، این گونه دعا می‌کرد: «اللّهُمَّ أَنْتَ الإِلهُ الْقَدِيمُ وَ هذِهِ سَنَةٌ جَدِيدَةٌ، فَأَسْأَلُكَ فِيهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّيْطانِ وَ الْقُوَّةَ عَلى هذِهِ النَّفْسِ الْأَمّارَةِ بِالسُّوءِ، وَ الاشْتِغالَ بِما يُقَرِّبُنِي إِلَيْكَ؛ خدايا! تو معبود قديمى و اين سال تازه‌اى است، پس از تو در آن درخواست حفظ از شيطان و نيرو و قوت بر اين نفس امارۀ بدخواه را دارم و نيز اشتغال بدانچه مرا (در عمل) به تو نزديک گرداند.»
عزیزان باید مواظب باشیم سال هجری قبلی در حالی تمام شود که هیچ مسئولیتی در قبال خدا و مردم به عهده ما نباشد و خداوند اعمال ما را پذیرفته باشد تا پاک و پاکیزه و با عزمی راسخ در انجام مسئولیت‌های خود و مقابله با کسانی که می‌خواهند ایمان ما را تباه کنند، به سوی سال جدید برویم. به این ترتیب از آگاهی، مسئولیت‌پذیری و توانایی بیشتری برای رویارویی با چالش‌ها برخوردار خواهیم شد.
غزه دشمن را فرسوده می‌کند
از غزه آغاز می‌کنیم، جایی که دشمن همچنان به اجرای سیاست قتل‌عام، محاصره و گرسنگی دادن در چارچوب هدف خود برای رام کردن و تحت کنترل کامل در آوردن مردم فلسطین ادامه می‌دهد.
متأسفانه این اتفاق در مقابل دیدگان جهان رخ می‌دهد، بدون اینکه شاهد محکومیت دشمن در این باره باشیم، بلکه کسانی را می‌بینیم که همچنان همه ابزارهای حمایتی را در اختیار این رژیم قرار می‌دهند و راه‌های لازم برای سرپوش گذاشتن بر جنایات را در اختیارش قرار می‌دهند.
در همین زمان، مقاومت فلسطین به مقابله با دشمن ادامه می‌دهد و نگذاشته است، غیر از نابودی نوار غزه و نابودی نشانه‌های حیات در آن، اهدافی را که برای این جنگ تعیین کرده، تحقق ببخشد تا جایی که دشمن از طریق فرماندهان نظامی خود اعتراف کرده که در معرض یک جنگ فرسایشی قرار گرفته است که دیگر نمی‌تواند تاوان گزاف آن را تحمل کند. از این رو رهبران سیاسی این رژیم عجله دارند تا در مورد توقف جنگ تصمیم‌گیری کنند یا آن را با حملات محلی و موردی جایگزین کنند که از آن در برابر فرسایش روزانه سربازانش در همه جبهه‌ها، محافظت کند.
در مواجهه با آنچه در حال رخ دادن است، ما بار دیگر به این مردم فداکاری که مقاومت بر آن اتکا دارد، افتخار می‌کنیم. با وجود محاصره و فشارهای وارده، به رغم حصار تحمیلی و فشارهایی که علیه آن اعمال می‌شود، مقاومت توانسته است که به موفقیت‌هایی نائل شود و نبرد را به درون بدنه دشمن سوق دهد.
از سرگیری مذاکرات
در این فضا، پس از اعتراف دشمن به این که چاره‌ای غیر از مذاکره برای رهایی اسرا وجود ندارد، پایمردی و ایستادگی مقاومت و فشارهای داخلی و خارجی وارده بر رژیم صهیونیستی، سخن از بازگشت به مذاکرات که به توقف جنگ و مبادله اسرا می‌انجامد، بالا گرفته است.
در اینجا ما عملکرد مقاومت فلسطین را که از موضع قدرت با ابتکارات عمل‌ها برخورد کرد، مثبت ارزیابی می‌کنیم. امیدواریم که این پیشنهادها خواسته‌های مردم فلسطین در پایان دادن به خونریزی و ویرانی و برداشتن محاصره از آن و بازگشت مردم نوار به غزه و خانه‌هایشان را تحقق ببخشد.
سیاست ترور فرماندهان
به لبنان می‌رسیم، جایی که حملات دشمن ادامه دارد، چه به صورت تخریب خانه‌ها در روستاهای مجاور خط مرزی و چه به صورت ترور فرماندهان میدانی مقاومت که به نظر می‌رسد سیاستی است که دشمن با هدف تحت‌فشار قرار دادن مقاومت، تضعیف آن و ممانعت از ایفای نقش حمایتی از غزه و جلوگیری از منزوی ساختن آن در پیش گرفته است.
اما ما اطمینان داریم که همه این‌ها مقاومت را از انجام وظیفه خویش در قبال مردم فلسطین و یاری آن‌ها بازنخواهد داشت و شعله مقاومت و دفاع از این میهن را تضعیف نخواهد کرد.
گذار از ارعاب با وحدت
در همین زمان، سیاست ارعاب دشمن از طریق اظهارنظر رهبران سیاسی و امنیتی آن با همراهی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و به علاوه نقض روزانه دیوار صوتی توسط هواپیماهای آن، در اکثر مناطق لبنان تا پایتخت ادامه دارد. این اقدامات در چارچوب تلاش برای تضعیف روحیه لبنانی‌ها و وادار کردن آن‌ها به دادن امتیاز به دشمن ادامه دارد.
در مقابل همه این‌ها، مجدداً از لبنانی‌ها می‌خواهیم که اولاً به خدا و سپس توانایی‌های خود اعتماد داشته باشند و تحت تأثیر هراس افکنی‌ها و جنگ روانی دشمن قرار نگیرند.
به موازات این، از همه طرف‌ها در داخل کشور می‌خواهیم که به وحدت ملی و شعارهای عزت و حاکمیت ملی که همه از آن سخن می‌گویند، پایبند باشند و برای تداوم تجاوزات دشمن و تضعیف موقعیت لبنان در مقابل آن، وسیله و بهانه ندهند. این رژیم غاصب در کمین تمام کشور است و زمانی که احساس کند عرصه در داخلی کشور در برابر آرزوها و طمع‌ورزی‌هایش شکننده، ضعیف و متفرق شده است، ممکن است دست به تهاجم بزند.
رهبران سیاسی در مرحله‌ای که بیش از هر زمانی به مقابله با این چالش و همه چالش‌های پیش رو در سطوح سیاسی، اقتصادی و معیشتی که با سستی و رخوت درمان‌پذیر نیستند، نیاز است، باید ابزارهای مقابله با عوامل تهدید کننده مصونیت ملی را در اختیار لبنانی‌ها قرار دهند.
تشکر از شرکت کنندگان در سالگرد رحلت سید(رض)
در پایان مجدداً از شرکت شما در مراسم گرامیداشت سالگرد رحلت سید(رض) چه با حضور و چه با بیان احساسات، چه با قلم و چه با ارسال پیام تشکر می‌کنیم. این حضور زیباترین قدردانی از کسی است که به همه وفادار بود و برکات وجودی او همچنان وجود دارد و مسیر زندگی ما را روشن می‌کند و از رنج ما می‌کاهد.
