استفتائاتی در موضوع باقی ماندن بر تقلید از میت

با توجه به اینکه در شرایط فعلی، پاره ای از مسائل مرتبط به تقلید، محل ابتلای مؤمنین است، نشر برخی استفتائات و پاسخ های آن، که در زمینۀ احکام باقی‏ماندن بر تقلید میت و مسائل مربوط به آن، روشنی می اندازد، ضروری و سودمند خواهد بود.

1. مکلف برای باقی ماندن بر تقلید مرجع متوفی اش، به که مراجعه کند؟

بر مکلف واجب است که در این زمینه، به مرجع در قید حیات، رجوع کند.

2. راه شرعی برای باقی ماندن بر تقلید میت، چیست؟

مکلف یا به مرجع معین از مراجع در قید حیات، مراجعه کند و یا بر اتفاق نظر فقهایی که زنده اند، در باب باقی ماندن بر تقلید میت ، تکیه کند؛ گرچه به شخص معین رجوع نکند.

3. آیا بقاء بر تقلید میت واجب است یا جایز؟

در صورت اعتقاد مکلف به اعلم بودن میت، برخی از فقهاء به وجوب بقاء بر تقلید مرجع میت، حکم کرده اند.

4. آیا تقلید از میت ابتداءً، جایز است؟

از نظر بعضی فقهاء، تقلید از میت ابتداءً جایز است. اگر مکلف به چنین فقیهی مراجعه کند، می‏تواند از میت تقلید کند.

5. آیا أعلم بودن در مرجع تقلید شرط است؟

أعلم بودن مرجع تقلید، شرط مورد اختلاف است. برای عده ای از فقهاء اعلم بودن به عنوان شرط مرجعیت تقلید، ثابت نشده است.

6. نظر مرجع وارسته، سید فضل الله (رض) در بارۀ شرط أعلمیت چیست؟

از نظر علامَه آیت الله العظمی محمد حسین فضل (رض)، أعلم بودن، شرط مرجعیت تقلید نیست و ایشان معتقدند أعلم مطلق در میان فقهاء، اساسا واقعیت وجودی ندارد.

7. آیا برای مقلدین جناب علامه (رض) باقی ماندن بر تقلید از ایشان جایز است و چگونه این امر ممکن است؟

باقی ماندن بر تقلید از سید (رض) برای مقلدین ایشان به یکی از دو نحو، جایز است:

الف: با رجوع به مرجع خاصی که در قید حیات است و دریافت فتوا از وی در باب جواز باقی ماندن بر تقلید از میت.

ب: تکیه بر اتفاق نظر فقهی از فقهای زنده مبنی بر جواز باقی ماندن تقلید از میت و بدینگونه باقی ماندن بر تقلید از جناب سید(رض)؛ در این صورت نیازی به مراجعه به مرجع معین، نیست.

8. آیا برای کسی که در زمان حیات سید(رض) مقلد ایشان نبوده است، جایز است که پس از وفات ایشان از وی تقلید کند؟

برای شخصی که پیش از وفات سید (رض) مقلد ایشان نبوده است، جایز است که پس از وفات وی، از ایشان تقلید کند. این امر از خلال رجوع به مرجع زنده و جامع الشرایط که بر جواز تقلید از میت ابتداءً فتوا می‏دهد، ممکن است و چنین مرجعی، وجود دارد.

9. آیا بر مقلدین حضرت علامه (رض) باقی‏ماندن بر تقلید از ایشان، واجب است؟

اگر ملکف به أعلمیت ایشان معتقد است، براساس نظر برخی فقهاء، واجب است که بر تقلید از ایشان باقی ‏ماند.

10. حکم احکام مستحدثه و جدید چه می‏شود؟

در امور مستحدثه به مرجع زنده، رجوع کند.

11. آیا سید(رض) در باب مسائل مسحدثه، سخن گفته و آرایشان را بیان داشته است؟

آرای فقهی سید(رض) مسائل مختلف و جدیدی را پوشش می‏ذهد که برای ایشان مطرح کرده اند؛ بگونه ای که مکلف به این زودی ها نیاز به رجوع به مرجع زنده، ندارد.

12. آیا ثابت شدن آغاز ماههای قمری، جزء مسائل جدید است که باید در این زمینه به مرجع زنده مراجعه کرد؟

ثبوت آغاز ماههای قمری؛ مانند ماه رمضان و عید از مسائل جدید نیست، بلکه مقلد سید(رض) در این زمینه بر تقلید از ایشان باقی ‏می‏ماند.

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته

دفتر شرعی علامه آیت الله العظمی سید محمد حسین فضل الله (رض).