بسم الله الرحمن الرحیم
17 جمادى الأولى 1442هـ برابر با 12 دی ۱۳۹۹ هـ و ١/١/٢٠٢١ م
عمر مسئولیت آفرین است؛ چگونه با آن تعامل می‌کنیم؟
مطالب مهم خطبه اول: هشدار نسبت به هدر دادن عمر / عمر خود را به سرمایه تبدیل کنید / استفاده از نعمت عمر / برنامه‌ریزی برای آینده.
مطالب مهم خطبه دوم: وداع با سالی دشوار / آیا این وضعیت ادامه دارد؟ / چه کسی این روند را اصلاح می‌کند؟ / فاجعه در عرصه سلامت / عادی سازی روابط با دشمن و بصیرت ملت ها.
خطبه اول:
خداوند متعال در قرآن مجید می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللهَ إِنَّ اللهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ» [الحشر: 18].
این آیه کریمه از انسان می‌خواهد به روزی که در برابر خداوند قرار خواهد گرفت، مسئولانه نگاه کند. روزی که خداوند از او می‌پرسد: عمر خود را در چه راهی فانی کرده است؟ آیا نسبت به استفاده از دقیقه‌ها، ساعات، روزها و شب‌های آن توجه داشته است؟ آیا در این عمر به مسئولیت‌های خود عمل کرده یا این که آن را تباه نموده است؟ چون در نظر الهی عمر مسئولیت آفرین است و انسان به خاطر این عمر مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.
در حدیث آمده است: «إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ لَا يَزُولُ الْعَبْدُ قَدَماً عَنْ قَدَمٍ حَتَّى يُسْأَلَ عَنْ أَرْبَعَةِ أَشْيَاءَ عَنْ عُمُرِهِ فِيمَا أَفْنَاهُ؛ روز قيامت بنده قدم از قدم برنمىدارد تا اين كه چهار سؤال از وى می‌شود: از عمرش كه در چه سپرى ساخته است؟»
هشدار نسبت به هدر دادن عمر
از این رو آیات کریمه و احادیث شریفه به انسان هشدار می‌دهند عمری را که برای او مقدر شده است به هدر ندهد و در ازای عمر خود کوتاهی نکند.
از این رو در حدیث آمده است: «إنَّ العُمرَ مَحدودٌ لَن يَتَجاوَزَ أحَدٌ ما قُدِّرَ لَهُ، فبادِروا قَبلَ نَفاذِ الأجَلِ؛ مدت زندگانى، محدود است و هيچ كس از عمرى كه برايش مقدّر شده است، هرگز فراتر نمی‌رود. پس پيش از آن كه عمر به سر آيد بشتابيد.»
باز هم در این زمینه آمده است: «كُنْ عَلى عُمرِكَ أشَحَّ مِنكَ عَلى دِرهَمِكَ ودينارِكَ؛ به عمر خود بخیل‌تر باش تا به درهم و دينارت.» یعنی در مصرف کردن این عمر بخیل باش؛ بنابراین همان‌طور که در مال و ثروتت حساب و کتاب داری، بیش از آن درباره عمرت محاسبه داشته باش؛ زیرا مال و ثروت قابل جبران هستند، اما عمر جبران شدنی نیست. چون ساعتی که می‌رود دیگر بازنمی‌گردد.
قرآن کریم نیز درباره سرنوشت کسی که عمر خود را تباه کرده است، این چنین هشدار می‌دهد: «وَهُمْ يَصْطَرِخُونَ فِيهَا رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحاً غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ أَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ»[فاطر: 37]. در حدیث نیز آمده است: «اِحذَروا ضَياعَ الأعمارِ فيما لا يَبقى لَكُم، فَفائتُها لا يَعودُ؛ مبادا كه عمر خود را براى چيزى هدر دهيد كه برايتان باقى نمی‌ماند؛ زيرا عمرهاى از دست رفته برنمی‌گردد.»
عمر خود را به سرمایه تبدیل کنید
اما راهی که باید برای تحقق هدف عمر و معذور بودن در برابر خداوند سبحانه و تعالی طی کرد، در این احادیث بدان اشاره شده است: «إنَّ عُمرَكَ مَهرُ سَعادَتِكَ إن أنفَدتَهُ في طاعَةِ رَبِّكَ؛ عمر تو مهريه خوشبختى توست به شرط اين كه آن را در راه طاعت پروردگارت بگذرانى». «اِحْفَظْ عُمْرَكَ مِنَ التَّضيِيعِ لَهُ فِي غَيْرِ الْعِبادَةِ وَ الطَّاعَاتِ؛ عمرت را از ضايع شدن در راهي جز عبادت و طاعات حفظ كن». به هر حال تو عمر خود را از دست خواهی داد؛ اما بکوش که آن را به سرمایه‌ای نزد خداوند و عملی ملموس در دنیای خود تبدیل کنی. در حديث دیگری آمده است: «إِنَّ الليْلَ وَالنَّهَارَ يَعْمَلَانِ فِيكَ فَاعْمَلْ فِيهِمَا، وَيَأْخُذَانِ مِنْكَ فَخُذْ مِنْهُمَا؛ شب و روز در تو كار و اثر ميكنند. تو نيز در آن‌ها كار كن. - آن دو- از تو ميگيرند، تو نيز از آن‌ها توشه برگير».
سوره عصر به چیزی اشاره دارد که لازم است انسان زندگی خود را با آن پر کند. فرموده است: «وَالْعَصْرِ * إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ * إِلَّا الَّذِينَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ». این سوره بیان می‌دارد که انسان همواره در خسران و زیانکاری است؛ زیرا او هر روز بخشی از عمر خود را از دست می‌دهد. ولی اگر او عمر خود در راه ایمان و عمل صالح به کار گیرد، زیانکار نیست، او فرد خیرخواهی برای دیگران است و همواره دیگران را به حق و صبر دعوت می‌کند.
ولی این بدان معنا نیست که اسلام دوست ندارد که انسان در عمر خود روی آسایش را ببیند. آسایش و آسودگی امری ضروری است ولی باید در راستای مسئولیت‌های او در ازای خداوند و مردم باشد و فقط برای خودش نباشد. این حدیث نیز به همین امر اشاره دارد: «للمؤمنِ ثلاثُ ساعاتٍ: فساعَةٌ يُناجِي فيها رَبَّهُ و ساعَةٌ يَرُمُّ مَعاشَهُ و ساعَةٌ يُخَلِّي بينَ نفسِهِ و بينَ لَذَّتِها فيما يَحِلُّ و يَجمُلُ؛ مؤمن اوقات خود را سه بخش می‌کند: زمانى كه در آن با پروردگار خود به راز و نياز می‌پردازد و زمانى كه به تحصيل معاش دست می‌یازد و زمانى كه به لذّت‌های حلال و نيكو می‌گذراند».
استفاده از نعمت عمر
عزیزان! اگر به درستی از این نعمت بزرگ استفاده کنیم، می‌توانیم دستاوردهای بسیاری برای خود و زندگی پیرامونمان فراهم کنیم. نعمتی که خداوند به تساوی میان بندگان خود تقسیم کرده است؛ زیرا دقیقه‌ای که می‌گذرد، برای همه می‌گذرد، ولی ما هیچ توجهی به گذشت آن نداریم و اهمیت آن را درک نمی‌کنیم. ولی با همین دقیقه می‌توانیم به چیزهای بسیار برسیم. چون با همین یک دقیقه است که می‌توانیم توسط تلفن، صله رحم به جای آوریم، حرف خوبی به دیگران بزنیم که قلب دیگران را متوجه خیر و خوبی کند، به کسی که نیازمند نصیحت است، نصیحت کنیم یا با یک لبخند و بیان صادقانه یا گوش دادن به شکایتی که غمی را روایت می‌کند، دل‌های اطرافیان خود را شاد کنیم. ما با یک دقیقه که برای ما چیزی به حساب نمی‌آید، می‌توانیم از ذاکران، شاکران و ستایشگران خداوند عزوجل باشیم.
با یک دقیقه می‌توانیم از کریمان باشیم و در فرستادن درود بر محمد و آل محمد، شریک خداوند و فرشتگان او باشیم. در عمر ما از این دقیقه‌ها بسیارند که می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم. دقیقه‌هایی که به خاطر آن‌ها در برابر خداوند متعال حسرت خواهیم خورد.
عزیزان! واژه وقت کشی به بخشی از فرهنگ ما تبدیل شده است. وقت خود را به هر صورتی تلف می‌کنیم، با لهو و لعب و حرف‌های بیهوده وقت خود را می‌گذرانیم، مردم نیز در شب‌نشینی‌ها، دور همی ها یا در شبکه‌های اجتماعی وقت خود را از بین می‌برند، به دنبال شبکه‌ها و کانال‌های ماهواره‌ای و سرگرمی‌هایی هستیم که وقت و توجه ما را به خود معطوف می‌کنند و این کار به موضوعی برای صحبت‌ها و ارتباطات ما، خصوصاً در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده‌اند. در حالی که می‌توانیم وقت خود را با چیزهایی پر کنیم که باعث غنای فکری، ادبی و علمی ما می‌شوند و به رضایت الهی و نیل به بهشت او می‌انجامند.
ما نیاز داریم که روند عمر خود را همیشه و دقیق مورد پیگیری قرار دهیم. از این رو نباید از نحوه صرف و استفاده از عمر غافل شویم. تحت هیچ عنوان نباید اجازه دهیم که دیگران به ما یاد بدهند که چگونه وقت خود را پر کنیم. برای این منظور، محاسبه بهترین روش است. در حدیث آمده است: «لَيس مِنّا مَن لَم يُحاسِبْ نَفْسَهُ في كُلِّ يَومٍ، فإنْ عَمِلَ خَيرا اسْتَزادَ اللّه َ مِنهُ وحَمِدَ اللّه َ علَيهِ، وإنْ عَمِلَ شَيئا شَرّا اسْتَغْفَرَ اللّه َ وتابَ إلَيهِ؛ از ما نيست كسى كه هر روز به حساب خود رسيدگى نكند و ببيند كه اگر كار نيكى انجام داده است از خداوند توفيق انجام بيشتر آن را بخواهد و خدا را بر آن سپاس گويد و اگر كار بدى انجام داده است از خدا آمرزش بخواهد و توبه كند.»
به این نیز نباید بسنده کنیم بلکه باید برای روزهای آینده خود برنامه‌ریزی داشته باشیم. امام زین العابدین(ع) در دعای صباح در این باره می‌فرماید: «وَفِّقْنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا وَ لَيْلَتِنَا هَذِهِ وَ فِي جَمِيعِ أَيَّامِنَا لِاسْتِعْمَالِ الْخَيْرِ، وَ هِجْرَانِ الشَّرِّ، وَ شُكْرِ النِّعَمِ، وَ اتِّبَاعِ السُّنَنِ، وَ مُجَانَبَةِ الْبِدَعِ، وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ، وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَ حِيَاطَةِ الْإِسْلَامِ، وَ انْتِقَاصِ الْبَاطِلِ وَ إِذْلَالِهِ، وَ نُصْرَةِ الْحَقِّ وَ إِعْزَازِهِ، وَ إِرْشَادِ الضَّالِّ، وَ مُعَاوَنَةِ الضَّعِيفِ؛ ما را در اين روز و این شب و هر روز به انجام دادن كارهاى نيك و دورى از كارهاى ناپسند و به شكر نعمت‌ها و پيروى از سنت‌ها و دورى از بدعت‌ها و امر به معروف و نهى از منكر و پاسداشت اسلام و نكوهش باطل و خوار داشت آن و نصرت حق و عزيز داشتن آن و راهنمايى گم‌گشتگان و يارى ناتوانان و فريادرسى ستمديدگان، توفيق ده.»
برنامه‌ریزی برای آینده
عزیزان! با روحیه مسئولیت‌پذیری در قبال عمر و زمانی که در آن زندگی می‌کنیم و روحیه ارزیابی گذشته و برنامه‌ریزی برای آینده، می‌خواهیم وارد سال جدید شویم.
پیامبر خدا(ص) نیز در آغاز سال نو، خویشتن خویش را محاسبه می‌کرد و می‌فرمود: «أَللّـهُمَّ ما عَمِلْتُ في هذِهِ السَّنَةِ مِنْ عَمَل نَهَيْتَني عَنْهُ وَلَمْ تَرْضَهُ، وَنَسيتَهُ وَلَمْ تَنْسَهُ، وَدَعَوْتَني إِلَى التَّوْبَةِ بَعْدَ اجْتِرائي عَلَيْكَ، اَللّـهُمَّ فَإِنّي أَسْتَغْفِرُكَ مِنْهُ فَاغْفِر لي، وَما عَمِلْتُ مِنْ عَمَل يُقَرِّبُني إِلَيْكَ فَاقْبَلْهُ مِنّي، وَلا تَقْطَعْ رَجائي مِنْكَ يا كَريمُ؛ خدایا طلب بخشش می‌کنم از هر کاری که در سال گذشته انجام دادم که مرا از آن‌ها نهی کرده بودی و نسبت به آن‌ها راضی نبودی و الآن آن‌ها را فراموش کرده‌ام ولی تو فراموش نکرده‌ای، تو مرا به توبه دعوت کردی بعد از این که بر تو جرئت کردم، خدایا از آن‌ها استغفار می‌کنم، پس مرا ببخش و هر کاری که در این سال کردم که مرا به تو نزدیک کند آن‌ها را از من قبول کن و امید مرا قطع مکن، ای کریم.»
بعد از آن رو به خداوند می‌کند تا به او کمک کند از موانعی که ممکن است در روزهای آینده پیش روی او و انجام مسئولیت‌هایش قرار بگیرند، عبور کند. می‌فرمود: «وَ هَذِهِ سَنَةٌ جَدِیدَةٌ فَأَسْأَلُکَ فِیهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّیْطَانِ وَ الْقُوَّةَ عَلَی هَذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَةِ بِالسُّوءِ وَ الاشْتِغَالَ بِمَا یُقَرِّبُنِی إِلَیْکَ یَا کَرِیمُ؛ و در این سال از تو درخواست می‌کنم حفظ شدنم را از شیطان و قدرت و غلبه و بر نفس فرمانده به گناه و مشغول بودن به آنچه که مرا به تو نزدیک می‌کند، ای صاحب بزرگی و بزرگواری.»
«اللّهم اجعل مستقبل امرى خیراً من ماضیه و خیر اعمالى خواتیمها و خیر ایامى یوم القاک فیه؛ خدایا! آینده کارم را نیکوتر از گذشته و نیکوترین کارهایم را عاقبت آن و بهترین روزهایم را روز دیدار خود قرار ده.»
خطه دوم:
بسم الله الرحمن الرحیم
ای بندگان خدا! شما و خودم را به تقوای الهی توصیه می‌کنم. این که در سالروز وفات حضرت زهرا(س) در سیزدهم ماه جمادی الأولی به یاد حزن و اندوه علی(ع) بیفتیم. وقتی در برابر جسم پاک ایستاد و در حالی که اشک از دیدگانش فرو می‌چکید، فرمود: «السَّلَامُ عَلَیک یا رَسُولَ اللَّهِ عَنِّی وَ عَنِ ابْنَتِک النَّازِلَةِ فِی جِوَارِک وَ السَّرِیعَةِ اللَّحَاقِ بِک قَلَّ یا رَسُولَ اللَّهِ عَنْ صَفِیتِک صَبْرِی وَ رَقَ عَنْهَا تَجَلُّدِی إِلَّا أَنَّ فِی التَّأَسِّی لِی بِعَظِیمِ فُرْقَتِک وَ فَادِحِ مُصِیبَتِک مَوْضِعَ تَعَزٍّ فَلَقَدْ وَسَّدْتُک فِی مَلْحُودَةِ قَبْرِک وَ فَاضَتْ بَینَ نَحْرِی وَ صَدْرِی نَفْسُک فَ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ فَلَقَدِ اسْتُرْجِعَتِ الْوَدِیعَةُ وَ أُخِذَتِ الرَّهِینَةُ أَمَّا حُزْنِی فَسَرْمَدٌ وَ أَمَّا لَیلِی فَمُسَهَّدٌ إِلَى أَنْ یخْتَارَ اللَّهُ لِی دَارَک الَّتِی أَنْتَ بِهَا مُقِیمٌ وَ سَتُنَبِّئُک ابْنَتُک بِتَضَافُرِ أُمَّتِک عَلَى هَضْمِهَا فَأَحْفِهَا السُّؤَالَ وَ اسْتَخْبِرْهَا الْحَالَ هَذَا وَ لَمْ یطُلِ الْعَهْدُ وَ لَمْ یخْلُ مِنْک الذِّکرُ وَ السَّلَامُ عَلَیکمَا سَلَامَ مُوَدِّعٍ لَا قَالٍ وَ لَا سَئِمٍ؛ سلام بر تو، اى پیامبر خدا! سلام من و دخترت که اکنون در کنار تو فرود آمده و چه زود به تو پیوست. اى رسول خدا! بر مرگ دخت برگزیده تو، شکیبایى من اندک است و طاقت و توانم از دست رفته ولى مرا که اندوه عظیم فرقت تو را دیده‌ام و رنج مصیبت تو را چشیده‌ام، جاى شکیبایى است. من خود تو را به دست خود در قبر خواباندم و هنگامى که سر بر سینه من داشتى، جان به جان آفرین تسلیم نمودى. «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ» آن ودیعت بازگردانده شد و آن امانت به صاحبش رسید؛ و اندوه مرا پایانى نیست. همه شب خواب به چشمم نرود تا آن گاه که خداوند براى من سرایى را که تو در آن جاى گرفته‌ای، اختیار کند. به‌زودی، دخترت تو را خبر دهد که چگونه امتت گرد آمدند و بر او ستم کردند. همه سرگذشت را از او بپرس و خبر حال ما از او بخواه. این‌ها در زمانى بود که از مرگ تو دیرى نگذشته بود و تو از یادها نرفته بودى. بدرود تو را و دخترت را. بدرود کسى که وداع می‌کند، نه بدرود کسى که رنجیده و ملول است.»
احساس و اندوه ما نسبت به حضرت زهرا(س) در روز وفاتشان به افشاندن اشک و برپایی مجالس عزاداری برای آن حضرت منحصر نمی‌شود، با این که این کارها بسیار اهمیت دارند. بلکه احساسات و اندوه ما وقتی رنگ واقعیت به خود می‌گیرد که تبلور بخش عبادت، پیامبر دوستی، اخلاق، بذل و بخشش، شجاعت در بیان حق، نفی انحراف و اهتمام ایشان به وحدت مسلمین باشد. این که اجازه ندهیم فتنه افروزان وحدت مسلمانان را از بین ببرند.
با این کار به زهرا(س) وفادار خواهیم بود و همان‌طور که در احساسات و عواطفمان زنده است، او را در رفتار، عمل و موضع‌گیری‌های خود زنده نگاه خواهیم داشت. به این ترتیب به مصاف چالش‌ها می‌رویم.
وداع با سالی دشوار
از لبنان آغاز می‌کنیم که به خاطر پیامدهای ناگوار بیماری کرونا که تعداد مبتلایان به اعداد نجومی رسید، نداشتن تجهیزات پزشکی کافی برای مقابله با آن، افت مالی، اقتصادی و پولی که باعث افزایش مداوم میانگین بیکاری و نسبت فقرا، کاهش قدرت خرید شهروندان و افزایش جرم و جنایت شده است، آثار فاجعه‌بار انفجار هولناک در مهم‌ترین جای حیاتی لبنان برای سنگ و انسان کشور و توانایی آن در تداوم نقشی که انجام می‌داد، محاصره‌ای که دامن‌گیر آن است و تحریم‌هایی که بر آن تحمیل شده است، با سالی دشوار خداحافظی کرد.
همه این اتفاقات در شرایطی روی داد که سیاسیون، کشور را با فساد، ناتوانی و بی‌توجهی خود به سرنوشت آن غرق کردند و آن را به گروگان خارجی‌ها تبدیل کردند و آن را در جمع دولت‌های شکست خورده‌ای قرار دادند که نیاز دارد تا دیگران بیایند و امور آن را مدیریت کنند. اینان نه تنها انگشت نمای لبنانی‌هایی که علیه آن شوریدند بلکه انگشت نمای جهان شدند. طوری به آنان تحقیر و توهین شد که به هیچ سیاستمدار دیگری نشدند.
آیا این وضعیت ادامه دارد؟
در آستانه سال جدید، امیدواریم که امسال از سال گذشته بهتر باشد. ولی نگرانی ما این است تصویری که در سال گذشته دیدیم، تغییر نکند بلکه در همه عرصه‌ها بدتر شود؛ زیرا دولتی که انتظار می‌رفت کشور را از بحران‌ها نجات دهد، به خاطر درگیری میان جریان‌های متکفل تشکیل دولت بر سر صلاحیت‌ها و تصمیم گیرنده‌ها، پای در هواست و به نظر نمی‌رسد که هیچ یک از جریان‌ها از موضع خود عقب نشینی کنند. خلاصی از این وضعیت نیز به این زودی‌ها ممکن نیست. برخی می‌گویند دولت به این زودی‌ها تشکیل نمی‌شود و پرونده تشکیل دولت به طاق نسیان سپرده شده و ممکن است این انتظار بدون سقف زمانی به طول بینجامد و دولت موقت تا پایان مهلت قانونی به کار خود ادامه دهد. گویا در لبنان همه چیز به خیر و خوشی است و مردم منتظر می‌مانند و اوضاع منطقه متشنج نیست که روی لبنان تأثیر بگذارد و چه بسا لبنان بیشترین تأثیر را از این وضعیت بپذیرد.
چه کسی این روند را اصلاح می‌کند؟
ما نمی‌خواهیم با این حرف‌ها لبنانی‌ها بدبین کنیم؛ چون موافق منطق بدبینی نیستیم. ولی با این حرف‌ها از آنان می‌خواهیم که به مسئولیتشان عمل کنند؛ زیرا آنان اگر از ذهنیت پیروی و هراس افکنی دست بردارند می‌توانند خود را از این وضعیت رها و روند کنونی را اصلاح کنند. باید صدای اعتراض خود را در برابر کسانی که با سرنوشت آنان و فرزندانشان بازی می‌کنند، بلند کنند. اگر سیاسیون احساس کنند با مردمی روبرو هستند که در برابر حساب‌های شخصی مدارا نمی‌کنند و کوتاه نمی‌آیند، بلکه مراقب هستند و محاسبه خواهند کرد، این وضعیت تغییر خواهد کرد.
ما بار دیگر تأکید می‌کنیم که مشکل لبنان، عقلانیت و ذهنیتی است که تاکنون بر این کشور حاکم بوده و آن عقلانیت سهمیه بندی، حساب‌های شخصی و امید بستن به خارج به جای تلاش برای میهن و مردم است. جز رهایی از این وضعیت، راه نجاتی برای کشور وجود ندارد.
فاجعه در عرصه سلامت
در عرصه بهداشت، با توجه به افزایش تعداد مبتلایان به ویروس کرونا که در روز چهارشنبه به چهار هزار نفر رسید، نگرانی ما این است که در روزهای آتی این تعداد افزایش پیدا کند. به شهروندان هشدار می‌دهیم که اگر این وضعیت ادامه یابد، فاجعه‌ای روی خواهد داد. چون روشن شده است بیمارستان‌ها توان کافی برای پذیرش بیماران بیشتر را ندارند.
از این رو بار دیگر از شهروندان می‌خواهیم که پروتکل‌های بهداشتی و پیشگیرانه را رعایت کنند و از دولت نیز می‌خواهیم که نظارت‌ها را شدیدتر کند و بر ظرفیت بیمارستان‌ها برای پذیرش بیماران بیفزاید و زمینه را برای واکسینه کردن شهروندان فراهم کند.
عادی سازی روابط با دشمن و بصیرت ملت ها
در عرصه منطقه، در سال گذشته بعد از عادی سازی روابط برخی از کشورهای با دشمن صهیونیستی، شاهد فروپاشی جهان عرب بودیم. نگرانی ما گسترش این روند است. آن هم در شرایطی که دشمن همچنان اراضی عربی را در اشغال خود دارد، در فلسطین شهرک‌سازی می‌کند و مردم آن را در محاصره خود دارد، کشورهای عربی را تهدید می‌کند و علیه آن‌ها اقدامات تجاوزگرانه انجام می‌دهد؛ نظیر آن چه اخیراً در سوریه روی داد یا نقض حریم هوایی، دریایی و زمینی لبنان.
امید ما همچنان به بصیرت ملت فلسطین که هر روز ثابت می‌کند که به خواری و تحقیر رضایت نمی‌دهد و نیز ملل عربی است که اگر چه دولت‌هایشان به عادی سازی روابط با دشمن رضایت داده‌اند، اما آن‌ها بر اساس ارزش‌ها، مبانی و دین خود نه در آینده نزدیک و نه آینده دور، به این روند راضی نخواهند شد.
