بسم الله الرحمن الرحیم
29 جمادی الاولی 1444 برابر با 2 دی 1401 و 23/12/2022 م
ولادت حضرت مسیح(ع)؛ فرصتی برای همگرایی و تحکیم ارزش‌ها
مطالب مهم خطبه اول: ولادت معجزه‌آسای حضرت عیسی(ع) / پیامبری از پیامبران خدا / رابطه رسول خدا(ص) با مسیحیان / فرصتی برای ترویج ارزش‌ها.
مطالب مهم خطبه دوم: یک واقعیت ناراحت کننده / مواظب دشمن باشید / حفظ ثبات / این عید را تبریک می‌گویم.
خطبه دینی:
خداوند سبحانه و تعالی در قرآن کریم می‌فرماید: «قُولُوا آَمَنَّا بِاللهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنْزِلَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَمَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ» [البقرة: 136] صدق الله العظيم.
ولادت معجزه‌آسای حضرت عیسی(ع)
بیست و پنجم دسامبر هر سال یادآور میلاد با سعادت حضرت مسیح(ع) است. این پیامبر، همان‌گونه که در آیه‌ای که خواندیم، جزو سلسله مبارکه انبیاء است که با نبوت رسول خدا(ص) کامل شد و خاتمه یافت.
این پیامبر از احترام الهی برخوردار شد؛ این‌که فرشته نازل شد تا بشارت تولد او را به حضرت مریم(س) بدهد: «إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيَا وَالْآَخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ» [آل عمران: 45]. خدای تعالی خواست که ولادت او نشانه‌ای برای مردم و مظهر قدرت او باشد. قرآن کریم در اشاره به ولادت ایشان می‌فرماید: «وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مَرْيَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَكَاناً شَرْقِيّاً» [مریم: 16] و در آن به بیت‌المقدس اشاره شده است که حضرت مریم(س) پس از آن‌که مادرش نذر کرد که او در این خانه خدمت کند، در آن زندگی می‌کرد. «فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَاباً فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَراً سَوِيّاً» [مریم: 17]. مریم(س) ترسید که اتفاق بدی برای او بیفتد. ازاین‌رو گفت: «قَالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمَنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيّاً * قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَاماً زَكِيّاً» [مریم: 18-19].
این خبر برای حضرت مریم(س) تکان‌دهنده بود؛ چگونه ممکن است درحالی‌که ازدواج نکرده، صاحب فرزند شود و چگونه با مردم مواجه شود؟ خداوند به‌سرعت به او اطمینان داد که این کار برای او آسان است و خداوند در این موضوع او را تنها نخواهد گذاشت؛ بلکه یاور و نگهبان خواهد بود.
پس از آن‌که نشانه‌های حاملگی در مریم(س) ظاهر شد، تصمیم گرفت که از بیت‌المقدس به ناصره برود تا از چشم مردم دور باشد. چنان‌که قرآن کریم به آن اشاره می‌کند، در آنجا ماند تا زمان زایمانش فرارسید: «فَأَجَاءَهَا الْمَخَاضُ إِلَى جِذْعِ النَّخْلَةِ». لذا از روستای خود به طرف بیابان رفت و در آنجا به نخل بزرگی پناه برد تا از سایه آن استفاده کند. در آن زمان سختی کاری را که باید انجام دهد، درک کرد؛ زیرا باید به تنهایی و بدون حامی یا حتی کسی که برای او غذا و آب تهیه کند، زایمان می‌کرد. او این احساس خود را این‌گونه بیان می‌کند: «يَا لَيْتَنِي مِتُّ قَبْلَ هَذَا وَكُنْتُ نَسْياً مَنْسِيّاً» [مریم: 23].
از جبرئیل که خداوند متعال در آن روز او را برای همراهی با مریم(س) فرستاده بود، سریعاً پاسخ آمد: «فَنَادَاهَا مِنْ تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيّاً» [مريم: 24]؛ نهر کوچک. «وَهُزِّي إِلَيْكِ بِجِذْعِ تُسَاقِطْ عَلَيْكِ رُطَباً جَنِيّاً * فَكُلِي وَاشْرَبِي وَقَرِّي عَيْناً» [مریم: 25-26].
او همین کار را وقتی نوزادش را حامله بود، کرد. مردم آمدند و شروع به سرزنش او کردند و گفتند: «يَا أُخْتَ هَارُونَ»، هارون ضرب‌المثل پاکی و صفا بود. «مَا كَانَ أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِيّاً» [مریم: 28]؛ اما مریم(س) به این کار بسنده کرد که به حضرت مسیح(ع) اشاره کند.
این معجزه بود که حضرت مسیح(ع) در گهواره به سخن آید و با زبان خود از مادرش دفاع و نقشی که به او محول شده بود، بیان کند: «قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللهِ آَتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيّاً * وَجَعَلَنِي مُبَارَكاً أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيّاً * وَبَرّاً بِوَالِدَتِي وَلَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّاراً شَقِيّاً * وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيّاً * ذَلِكَ عيسَى ابْنُ مَرْيَمَ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِي فِيهِ يَمْتَرُونَ * مَا كَانَ للهِ أَنْ يَ تَّخِذَ مِنْ وَلَدٍ سُبْحَانَهُ» [مريم: 30 – 35].
پیامبری از پیامبران خدا
این سخن مسیح(ع) به روشنی اشاره داشت که او پیامبر خداست که از جانب خداوند مبعوث به رسالت شده است تا از آنچه پیامبران پیشین آورده بودند، پیروی کند و انحرافات ایمانی و رفتاری را اصلاح کند، در برقراری عدالت بکوشد و سپس نقش آتی رسول خدا(ص) را بشارت دهد. خداوند متعال در اشاره به آن فرموده است: «وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقاً لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّراً بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ» [الصّفّ: 6].
همان‌طور که مشخص است این اشاره حضرت عیسی(ع) از برخی جهات با دیدگاه مسیحیت نسبت به مسیح(ع) که برخی صفات الوهیت را به او نسبت داده‌اند، مطابقت ندارد؛ چنان‌که خداوند متعال فرموده است: «يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآَمِنُوا بِاللهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ انْتَهُوا خَيْراً لَكُمْ إِنَّمَا اللهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَنْ يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَكَفَى بِاللهِ وَكِيلاً» [النساء: 171].
رابطه رسول خدا(ص) با مسیحیان
اما باید توجه داشت که این اختلاف به ایجاد شکاف، جدایی یا درگیری رسول خدا(ص) و مسلمانان با مسیحیان نشد. در این زمینه به‌اختصار به برخی از این مواضع اشاره می‌کنیم:
مورد اول: هنگامی‌که مسيحيان نجران به مدينه آمدند، با اينكه لباس‌های كليسا بر تن داشتند و صليب بر خود آویخته بودند، رسول خدا(ص) از آنان در مسجد خود استقبال کرد و چون وقت نمازشان فرارسید و خواستند نماز بخوانند، پیامبر(ص) به آنان اجازه داد که در مسجد او، نماز بخوانند و در آن ناقوس به صدا درآورند و این امر در برابر چشم همه مسلمانان رخ داد.
مورد دوم: پس از گسترش اسلام در سراسر جزیره العرب در سال نهم هجری، رسول خدا(ص) به اسقف نجران نوشت: «بسْم اللهِ الرَّحْمَن الرَّحيم، منْ مُحَمَّدٍ النَّبىِّ لِلأسقُفُ أبي الحارث وَ أسَاقِفَةِ نَجْرانَ وَ كَهَنَتِهِم، وَ رُهْبَانِهِمْ وَ كُلِّ مَا تَحْتَ أَيْدِيهِم مِنْ قَلِيلٍ وَ كثِيرٍ، جِوارُ اللهِ و رَسُولِهِ، لا يُغَيَّرُ أُسْقُفٌ مِنْ أَسَاقِفَتِهِ وَ لا رَاهِبٌ مِنْ رَهْبَانِيَّتِهِ، وَ لَا كَاهِنٌ مِنْ كَـهَانَتِه، وَ لَا يُغَيَّرُ حَقٌ مِنْ حُقُوقِهِم، وَ لا سُلْطَانهم و لا ما كَانُوا عَلَيْهِ، مِن ذلِكَ جِوَارُ اللهِ وَ جِوَارُ رَسُولِه أبَداً مَا أَصْلَحوا وَ نَصحوا عَلَيْهِم، غَيْرَ مُبتَلِینَ بِظُلمٍ و لا ظَالِمِينَ؛ بنام خداوند بخشنده مهربان. از محمد پیامبر برای اسقف ابی الحارث و دیگر اسقف‌های نجران و کاهنان آنان و هر کس که پیرو آنان است و برای راهبان هر چه تحت ید آنان است، چه کم و چه زیاد، تعلق به آنان دارد؛ از بِیَع (معابد) و نمازخانه‌ها و رهبانیت آنان و در کنار خدا و رسول خدا بودن آنان. بدانید که هیچ اسقفی از اسقف بودن و هیچ راهبی از [راهب بودن] و هیچ کاهنی از کاهن بودنش برکنار نمی‌شود و تغییر نمی‌کند و هیچ حقی از حقوق آنان و رهبرشان و نه چیزی از آن چیزهایی که بر آن می‌باشند (قوانینشان) ستانده نمی‌شود؛ مادامی‌که خیرخواه باشند و عمل صالح انجام دهند (به شرایط وفا کنند)، نه کمک به ستم می‌کنند و نه ستم می‌شوند.»
مورد سوم: هنگامی است که رسول خدا(ص) برای رهایی از ظلم قریش، گروهی از مسلمانان را به حبشه فرستاد. رسول خدا(ص) در چرایی انتخاب حبشه (و نه جای دیگر)، اصحابی را که باید به رهبری جعفر بن ابی‌طالب مخفیانه به حبشه هجرت می‌کردند، جمع کرد و به آنها فرمود: «پادشاه حبشه انسان صالحی است که ستم نمی‌کند و در حضور او به کسی ستم نمی‌شود.» این پادشاه مسیحی بود و بر اساس تعالیم حضرت مسیح(ع) تربیت شده بود. پیامبر خدا(ص) معتقد بود که مسلمانان تا بازگشت به مدینه، نزد او مورد احترام و میهمان‌نوازی نیکو قرار می‌گیرند.
همه این موارد به رابطه به دور از تشنج و نفرت اسلام و مسیحیت اشاره دارند. همان‌طور که خداوند سبحانه و تعالی به آن اشاره کرده است، این رابطه بر مودت متقابل: «وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آَمَنُوا الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَاناً وَأَنَّهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ» [المائدة: 82] و تلاش مشترکی که مورد نظر خداوند متعال است، استوار بود. خداوند در این باره فرموده است: «قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِنْ دُونِ اللهِ» [آل عمران: 64].
فرصتی برای ترویج ارزش‌ها
عزیزان، ما می‌خواهیم که میلاد مسیح(ع) که عنوانی فراگیر برای مسلمانان و مسیحیان به شمار می‌آید، روابط آنها را تقویت کند و به همکاری برای تقویت ایمان در جهان و ارزش‌هایی که مسیح(ع) آورد و توسط رسول خدا(ص) به کمال رسیدند، ارزش‌هایی چون محبت، رحمت، عدالت، احترام به کرامت انسانی و ایستادگی در برابر همه کسانی که برای گسترش کفر، بی‌عدالتی و ظلم تلاش می‌کنند، فرابخواند و درنتیجه به جایگاه مطلوب خود نزد خداوند متعال دست یابند. «إِنَّ الَّذِينَ آَمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئُونَ وَالنَّصَارَى مَنْ آَمَنَ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الْآَخِرِ وَعَمِلَ صَالِحاً فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ» [البقرة: 62].
خطبه سیاسی:
بسم الله الرحمن الرحیم
ای بندگان خدا، شما و خودم را به همان چیزی توصیه می‌کنم که حضرت مسیح(ع) سفارش فرموده و سفارش رسول خدا(ص) نیز همین است: «خوشا به حال مهربانان؛ کسانی که در قیامت آمرزیده می‌شوند. خوشا به حال اصلاحگران در میان مردم؛ کسانی که مقربان قیامت هستند. خوشا به حال پاک‌دلان؛ کسانی که پرهیزگاران قیامت هستند. خوشا به حال متواضعان در دنیا؛ کسانی که در قیامت منبرهای پادشاهی را به ارث خواهند برد و خوشا به حال گرسنگان و تشنگان خاشع؛ کسانی که از رحیق مختوم (شراب زلال دست‌نخورده سربسته‌ای) سیراب می‌شوند.»
ما به این سفارش نیاز مبرمی داریم که محبت را در دل‌ها، شفقت را در میان ما و نیکی را در روح ما تقویت می‌کند تا به خداوند متعال نزدیک‌تر شویم و درنتیجه مسئولیت‌پذیری بیشتری نسبت به خود و زندگی داشته باشیم و از توان بیشتری برای رویارویی با چالش‌ها برخوردار شویم.
یک واقعیت ناراحت کننده
از افزایش بی‌سابقه نرخ دلار آغاز می‌کنیم که به نظر می‌رسد پایان‌ناپذیر باشد و احتمال افزایش آن وجود دارد. این وضعیت در حالی است که با توجه به ورود پول به کشور، آگاهان مالی و اقتصادی معتقدند که نرخ دلار باید کاهش یابد؛ چون تعداد بسیاری از لبنانی‌های خارج نشین و گردشگران برای گذراندن تعطیلات عید در حال آمدن به لبنان هستند. ازاین‌رو دلایل این افزایش با سؤالاتی همراه است؛ آیا دلیل آن سیاست مالی بانک مرکزی لبنان است یا مالیاتی است که گرفته می‌شود؟ یا این‌که علت آن فشار سیاسی است و در راستای منافع کسانی که آن را اعمال می‌کنند؟ یا این‌که ترکیبی از همه این‌هاست؟ هر دلیلی که داشته باشد، پیامدهای افزایش نرخ دلار، رنج لبنانی‌ها را تشدید می‌کند و توانایی‌شان را برای تأمین مایحتاج اولیه زندگی در کشور دلاری شده که بیشتر نیازهای خود را از خارج وارد می‌کند، در معرض تهدید قرار می‌دهد. درحالی‌که حقوق کارمندان و کارگران در بسیاری از بخش‌ها هنوز تفاوتی نکرده است و به لیره لبنانی پرداخت می‌شود.
ما در برابر این واقعیت که بازتاب‌های آن تنها به این حد متوقف نشده، بلکه به تنش‌های اجتماعی و امنیتی نیز کشیده می‌شود، از همه نیروهای سیاسی کشور می‌خواهیم امانت‌دار خوبی برای مردمی باشند که رهبریشان را به آنها سپرده‌اند. باید تمام توان خود را بسیج کنند تا جلوی افزایش قیمت دلار گرفته شود و این کار تنها با درمان علل و جلوگیری از عواقب آن ممکن است.
تجارب قبلی ثابت کرده است که اگر عزمی وجود داشته باشد، می‌توان جلوی این افزایش را گرفت یا حداقل با کنترل قیمت کالاها، ایستادگی در برابر طمع بازرگانان و هرج‌ومرج قیمت‌ها و دراز کردن دست کمک به سوی فقرا و طبقات محروم آن را کاهش داد.
البته اساس آن، حفظ ثبات سیاسی است که تضمین کننده ثبات مالی و اقتصادی به شمار می‌آید. ازاین‌رو لازم است که سریعاً جای خالی ریاست جمهوری پر شود که پیامدهای آن دیگر به این اندازه منحصر نمی‌شود، بلکه به ناتوانی دولت در ایفای نقش خود نیز تسری می‌یابد؛ به‌طوری که به ایجاد خلأ در رهبری ارتش لبنان منجر می‌شود.
متأسفانه می‌بینیم کسانی که در این کشور مسئولیت دارند، تمایل دارند برای تعطیلات و تفریح به خارج از کشور بروند؛ آن‌هم در وضعیتی که کشور به این درجه از فروپاشی رسیده است و مردم سخت‌ترین رنج‌ها را تحمل می‌کنند. درحالی‌که باید بدون معطلی، به کار خود ادامه دهند و نهایت تلاش خود را برای رسیدن به اجماع در مورد رئیس‌جمهور به خرج دهند تا چرخ دولت دوباره به حرکت درآید و به بن‌بست در تشکیل جلسات دولت پایان دهد؛ آن‌هم به این بهانه که تشکیل جلسه دولت، به اختیارات رئیس‌جمهور آسیب می‌زند.
مواظب دشمن باشید
بازهم در این کشور بحران‌زده، باید نسبت به رزمایش‌های مداوم دشمن صهیونیستی در مرزهای لبنان هشدار دهیم. بیم آن می‌رود که رزمایش‌ها زمینه را برای ماجراجویی دیگری که از آن صحبت می‌شود، فراهم کند و دشمن با بهره‌گیری از رخوت سیاسی و اقتصادی و دسته‌بندی‌های داخلی، این کشور را هدف قرار دهد. ازاین‌رو لازم است برای تحکیم وحدت داخلی و بسیج همه نیروهای حاضر در کشور و دست برداشتن از هدف قرار دادن آن، همان‌طور که پیش‌ازاین اتفاق افتاد، تلاش شود.
حفظ ثبات
در این زمینه، بر لزوم حفظ ثبات موجود در منطقه مرزی با فلسطین و حل مشکلات با روحیه محبت و علاقه‌ای که در این کشور سابقه دارد، تأکید می‌کنیم. اطمینان داریم این منطقه که علیرغم همه درگیری‌هایی که در داخل لبنان رخ داد و تمام تلاش‌هایی که دشمن صهیونیستی برای فتنه افروزی در آن انجام داد، توانست بر همه شرایط سخت غلبه کند و بهترین رابطه را در بین طیف‌های خود حفظ کند، امروز نیز می‌تواند بر این مشکلات که اخیراً در شهر رمیش رخ داد، فائق آید و اجازه سوء استفاده به کسانی که می‌خواهند ثبات این منطقه را متزلزل کنند، ندهد و به گونه‌ای آن را حل کند که حقوق مردم این شهر و میهن تضمین شود. در همین زمان دوباره درخواست می‌کنیم که علل حادثه العاقبیه و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گیرد تا روابط خوب بین مردم جنوب و یونیفل تضمین شود و همه عواملی که منجر به بروز تنش شده است، برطرف شود.
این عید را تبریک می‌گویم
در خاتمه ولادت حضرت عیسی مسیح(ع) را به مسیحیان و مسلمانان تبریک می‌گوییم. میلاد آن حضرت، میلاد ارزش‌های معنوی و ایمانی است که آن حضرت پرچم‌دارشان بود و با رفتار و آموزه‌های خود آن را بیان کرد و برای آن رنج‌ها و درد کشید و فداکاری کرد.
می‌خواهیم که این مناسبت، فرصتی برای تثبیت ارزش‌هایی چون محبت، رحمت و عدالت را در برابر منطق نفرت، دشمنی و سلطه‌گری باشد که بر بسیاری از منتسبان به ادیان آسمانی حاکم است و به جای راه‌حل، ادیان آسمانی را به مشکل تبدیل کرده‌اند.
