بسم الله الرحمن الرحیم
14 جمادی‌الثانی 1444 برابر با 16 دی 1401 و 06/01/2023 م
دعوت قرآن به حصول اطمینان پیش از صدور حکم یا اتهام زنی
مطالب مهم خطبه اول:هشدار به مشرکان / مبنای قضاوت / دعوت به حصول اطمینان / اثرات اتهام زدن بدون مدرک / بر حذر داشتن از دروغ‌گویی.
مطالب مهم خطبه دوم:شروعی پراضطراب / تحقیقات اروپایی در لبنان / تشدید رنج در سوریه / هتک حرمت مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها.
خطبه دینی:
خداوند سبحانه و تعالی در قرآن کریم می‌فرماید: «وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولـئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولا» [الإسراء: 36] صدق الله العظيم.
این آیه جزو ده توصیه‌ای است که خداوند متعال در سوره اسراء به بندگانش کرده است. در این توصیه‌ها خداوند از بندگان خود می‌خواهد که گفتار، رفتار، احکام،آراء و دستوراتشان مبتنی بر علم و یقین و بر اساس دلیل، برهان و روشن‌بینی باشد، نه از روی حدس، ظن و احتمال یا هوی و هوس. در این موارد نباید پژواک کسانی باشند که علم و معرفت ندارند.
ازاین‌رو آنان را به بهره‌مندی از ابزارهایی که به آن‌ها عنایت کرده، اعم از شنوایی، بینایی و قلب فراخوانده، عواقب ناگوار ناشی از عدم استفاده و بهره‌مندی صحیح از آن‌ها را برایشان تبیین کرده و فرموده است: «وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لَّا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَّا يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَّا يَسْمَعُونَ بِهَا أولئك كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَٰئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ» [الأعراف: 179].
هشدار به مشرکان
نظرات مفسران در تبیین دلایل نزول این آیه متفاوت است. برخی اشاره کرده‌اند که سبب اول نزول این آیه، بر حذر داشتن مشرکان از تداوم بت‌پرستی و شرکشان است؛ زیرا آن‌ها منطق و دلیلی برای این کار ندارند. خداوند در آیات دیگر به این قضیه اشاره کرده است: «مَا تَعْبُدُونَ مِن دُونِهِ إِلَّا أَسْمَاء سَمَّيْتُمُوهَا أَنتُمْ وَآبَآؤُكُم مَّا أَنزَلَ اللهُ بِهَا مِن سُلْطَانٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا للهِ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُواْ إِلَّا إِيَّاهُ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَـكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ» [یوسف: 40].
خداوند در آیه‌ای دیگر از آنان می‌خواهد که برای بت‌پرستی و شرک‌ورزی خود به خدا دلیل بیاورند: «قُلْ هَلْ عِنْدَكُمْ مِنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنَا إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ أَنْتُمْ إِلَّا تَخْرُصُونَ» [الأنعام: 148]. در این آیه خداوند متعال به‌صورت آشکارا به بندگان خود اشاره می‌کند که جز پس از مطالعه و تأمل عمیق که در پیشگاه پروردگارشان عذر آور باشد، در زندگی خود به عقیده، اندیشه یا رویکردی ملتزم نباشند.
مبنای قضاوت
دلیل دوم نزول این آیه که برخی از مفسران به آن اشاره کرده‌اند این است که این آیه نازل شد تا هنگامی که مردم علیه افراد یا جریانات شهادت می‌دهند، روش قضاوت صحیح را به آن‌ها نشان دهد یا زمانی که به دادگاه‌ها فراخوانده می‌شوند، بر اساس علم و مبتنی بر بینش روشن و شواهد قاطع و پس از واضح شدن تصویر شهادت بدهند و بر اساس هوی و هوس، تعصب و محاسبات شخصی یا منافع، شهادت ندهند تا موجب وارد شدن ظلم به کسی یا نادیده گرفتن حقیقت نشوند. در این باره آمده است که شهادت نده، مگر اینکه مطمئن شدی، دیده‌ای، شنیده‌ای یا قلب تو آگاهی دارد. ازاین‌رو پیامبر(ص) در اشاره به خورشید در میانه روز، فرمود: «علَى مثلِها فاشهَد، أو دَعْ؛ هرگاه موضوع به همين روشنى بود شهادت بده وگرنه خوددارى كن.»
اثرات اتهام زدن بدون مدرک
دلیل سوم: این آیه می‌خواهد از عجله در تهمت زدن به زنان پاک‌دامن بر اساس شنیده‌ها، دیده‌ها یا پیش‌داوری غیرمستند که ممکن است موجب هتک حیثیت و شرافت زنان شود و عواقب جدی و حتی قتل به دنبال داشته باشد و اتهام زنا زدن و صادر کردن حکم بر اساس آن را به علم مستند کند، نهی کند. اسلام در این باره بسیار دقیق عمل می‌کند و می‌خواهد کسی متهم به زنا نشود، مگر با حضور چهار شاهد که این عمل را با چشم خود دیده باشند و با کسانی که بدون دلیل و حجت شرعی، با آبروی مردم بازی می‌کنند، به‌شدت برخورد می‌کند: «إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُمْ مَا لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِنْدَ اللهِ عَظِيمٌ * وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ * يَعِظُكُمُ اللهُ أَنْ تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ» [النور: 15 – 17].
بر حذر داشتن از دروغ‌گویی
دلیل چهارم: این آیه آمده است تا به کسانی که به‌عمد دروغ نقل می‌کنند، هشدار دهد. مثل اینکه شخص بگوید دیدم، در حالی که ندیده باشد و شنیدم، در حالی که نشنیده باشد و می‌دانم، در حالی که نداند. می‌بینی که او خبری به دور از واقعیت و حقیقت را نقل می‌کند تا به خاطر منافع مادی یا معنوی خاصی، آبروی کسی را که نسبت به او کینه و دشمنی دارد، ببرد.
این‌ها بخشی از مواردی است که این آیه به آن‌ها اشاره کرده و خداوند به‌وسیله آن‌ها به ما دستور می‌دهد که وقتی نظری، خبری یا موضعی را اتخاذ می‌کنیم، اطمینان داشته باشیم و از روی حدس و گمان عمل نکنیم. فرمود: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ» [الحجرات: 12] و در حدیث آمده است: «إيَّاكُمْ والظَّنَّ، فإنَّ الظَّنَّ أكْذَبُ الحَديثِ؛ از گمان بپرهيزيد كه گمان بدترين گفتار است.»
دعوت به حصول اطمینان
عزیزان! حصول اطمینان همان چیزی است که خداوند از ما خواسته است. از ما می‌خواهد که جز از روی علم فکر نکنیم، جز با دلیل، قضاوت نکنیم، جز بعد از مطمئن شدن از درستی خبر، چیزی را نقل نکنیم و جز پس از یقین به صحت اطلاعات، آن را نپذیریم. با این کار جامعه خود را از قرار گرفتن در معرض خطاهای اعتقادی، فکری، سیاسی و اجتماعی محافظت کنیم؛ تا خود را از ظلم و پشیمانی در مورد آنچه قضاوت کردیم و انجام دادیم، برکنار داریم.
چون بسیاری از مشکلاتی که بین شوهر، برادر، همسایه یا همکاران به وجود می‌آید، به دلیل نقل سخنانی است که از درستی‌شان اطمینان نداریم یا نظری است که در مورد آن بحث و بررسی نکرده‌ایم یا تحریکات این و آن و شایعاتی است که هیچ مبنا و پشتوانه‌ای ندارند.
در سطح کلی، چه بسیار افرادی که طرفدار حقیقت هستند، ولی درنتیجه ادعاها و سخنان نادرست، مورد ظلم و ستم قرار گرفته‌اند و چه بسیار ایده‌ها و دعوت‌های خوبی که در معرض تحریف قرار گرفته و از صحنه کنار زده شده‌اند، در حالی که ایده‌هایی رواج یافته‌اند که موجب تضعیف جامعه و ترویج انحراف شده‌اند.
امروزه با گسترش رسانه‌ها و ارتباطات، مسئولیت تبیین حقایق و حصول اطمینان از آن‌ها ضروری‌تر شده است؛ به‌طوری که ابزار تأثیرگذاری بر مردم به علمی تبدیل شده است که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و در آن نحوه ترویج ایده‌ها، ارائه اخبار به مردم و توان اقناع ضمنی آن‌ها آموزش داده می‌شود. این ابزارها به صورت‌های مختلف، توانایی برانگیختن احساسات و غرایز را دارند تا واقعه‌ای را سرد یا فتنه‌ای را خاموش یا شعله‌ور کنند.
ما وارد جنگی شده‌ایم که دیگر سلاح نظامی، بازیگر اصلی آن نیست، بلکه سلاح مؤثر در آن، تغییر و کنترل افکار و بازی و تحریک غرایز در آن‌هاست؛ بنابراین باید تجهیزات فکری، فرهنگی و اعتقادی را برای مقابله با همه این‌ها آماده کنیم. و آخر دعوانا أن الحمد لله ربِّ العالمين.
خطبه سیاسی:
بسم الله الرحمن الرحیم
ای بندگان خدا، شما و خودم را به همان چیزی که پیامبر(ص) به یکی از اصحابش به نام قیس بن عاصم، سفارش کرد، توصیه می‌کنم. به او فرمود: «إنَّهُ لا بُدَّ لَكَ يا قَيسُ مِن قَرينٍ يُدفَنُ مَعَكَ و هُوَ حَيٌّ و تُدفَنُ مَعَهُ و أنتَ مَيِّتٌ، فإن كانَ كَريما أكرَمَكَ و إن كانَ لَئيما أسلَمَكَ، ثُمَّ لا يُحشَرُ إلاّ مَعَكَ و لا تُبعَثُ إلاّ مَعَهُ و لا تُسألُ إلاّ عَنهُ و لا تَجعَلْهُ إلاّ صالِحا، فإنَّهُ إن صَلُحَ أنِستَ بِه و إن فَسَدَ لا تَستَوحِشُ إلاّ مِنهُ و هُوَ فِعلُكَ؛ اى قيس! ناچار تو را همدمى است كه با تو دفن می‌شود و او زنده است و تو با او دفن می‌شوی در حالى كه تو مرده‌ای. اگر كريم و بزرگوار باشد تو را گرامى می‌دارد و اگر پست و فرومايه باشد، تو را تسليم می‌کند. سپس آن همدم جز با تو محشور نمی‌شود و تو جز با آن برانگيخته نمی‌شوی و جز درباره او از تو بازخواست نمی‌شود، پس آن را جز شايسته و صالح قرار مده؛ زيرا اگر خوب باشد، با وى انس می‌گیری و اگر بد باشد، جز از او وحشت نمی‌کنی؛ و آن همدم، كردار توست.»
پس باید مراقب باشیم که اعمالمان خوب باشد تا انیس قبرمان و هنگامی باشد که در دست پروردگارمان قرار می‌گیریم: «يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْسٍ تُجَادِلُ عَن نَّفْسِهَ» [النّحل: 111]. بدین ترتیب ما آگاه‌تر، مسئولیت‌پذیرتر و تواناتر در رویارویی با چالش‌ها خواهیم شد.
شروعی پراضطراب
از کشوری آغاز می‌کنیم که با نگرانی و دغدغه وارد سال جدید می‌شود. علت آن هم فقدان دولتی است که بتواند به بحران‌هایی که مردم از آن رنج می‌برند و خطراتی که آن‌ها را تهدید می‌کند، رسیدگی کند؛ زیرا خلأ در ریاست جمهوری همچنان ادامه دارد و دولتی وجود ندارد که مسئولیت کامل خود را بر عهده بگیرد و پس از آخرین جلسه دولت، اختلاف شدید در مورد اختیارات دولت موقت ادامه دارد. در حالی که بحران در سطح معیشت و زندگی ادامه دارد؛ زیرا اگر افزایش قیمت دلار آمریکا، برای مدتی متوقف شود، ممکن است دوباره افزایش یابد؛چون هیچ راه‌حل ریشه‌ای، چه در سطح پولی یا اقتصادی و چه جلوگیری از سفته‌بازی یا قاچاق پول، وجود ندارد که آن را متوقف کند. آن هم در شرایطی که همچنان درد و رنج لبنانی‌ها برای تأمین نیازهای ضروری و ابتدایی‌ترین مایحتاج زندگی‌شان، به دلیل گرانی و قدرت خرید پایین، ادامه دارد. همین امر باعث شد بسیاری از کسانی که به فکر مهاجرت از کشور نبودند، به فکر مهاجرت با قایق‌های مرگ بیفتند که اگر توسط نیروهای امنیتی نجات نمی‌یافتند، فصل جدیدی از فجایع را شاهد می‌بودیم.
اما خارجی‌هایی که امید لبنانی‌ها برای مقابله با بحران‌های اقتصادی و پناهگاهشان برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بوده و هنوز هم عده‌ای بدان امید بسته‌اند، همان‌طور که خودشان تصریح کرده‌اند به خاطر سیاسیون فعلی، فساد گسترده و عدم تمایل به اصلاحات به نظر نمی‌رسد که مایل به مداخله در این زمینه باشند.
به آن اندازه که می‌خواهیم صدای خود را در برابر کسانی که این کشور را اداره می‌کنند، بلند کنیم و به آن‌ها بگوییم که تکرار درد و رنج لبنانی‌ها، پشت کردن، بی‌اعتنایی به منافع و تحقیر آن‌ها بس است، نمی‌خواهیم بدبین باشیم و از کسانی هم نیستیم که به بدبینی دعوت می‌کنند. مردم لبنان برای امرار معاش، دارو، تأمین برق و آب سرگردان هستند. آیا وضعیت فعلی با تمام بازتاب‌های آن کافی نیست تا دور هم جمع شوید و راه‌های رهایی کشور از این سراشیبی لغزنده و فروپاشی خطرناک را بررسی کنید؟!
مایه تأسف است که به جای آن، شاهد تفرقه بیشتر، تأخیر در راه‌حل‌ها و تشدید بحث‌های تندی هستیم که فایده‌ای ندارند؛ مانند بحث‌هایی که این روزها در مورد برق می‌بینیم و اگر شاهد برگزاری جلساتی هم هستیم، با وجود اهمیتشان، به آرام کردن فضا و کاهش تنش‌های میدانی کمکی نمی‌کنند؛ فقط حالت تعارف دارند و راه‌حلی ارائه نمی‌دهند.
لذا مجدداً از تمامی نیروهای سیاسی حاضر در مجلس دعوت می‌کنیم که وجدانشان بیدار شود و به مردمی که این مناصب را به آن‌ها سپرده‌اند، رحم کنند و نسبت به خطرات تداوم این وضعیت و پیامدهای جدی آن آگاه باشند و با جدیت تمام برای غلبه اراده اجماع تلاش کنند که تنها راه پر کردن خلأ ریاست جمهوری به دلیل اهمیت این سمت، همین است تا دولتی تشکیل شود که اصلاحاتی را انجام دهد که این کشور را از بحران خارج کند و اعتماد لبنانی‌ها به کشورشان و جهان را احیا کند.
ما معتقدیم هرگونه تأخیر در رسیدن به این مسیر، بن‌بست را عمیق‌تر می‌کند و کشور را در چنگ کسانی می‌اندازد که می‌خواهند امنیت، ثبات و حاکمیت آن را به هم بزنند و آن‌هایی که خیر این کشور را نمی‌خواهند.
تحقیقات اروپایی در لبنان
باز هم درباره قضایای داخلی کشور، باید به سفر هیئت قضایی اروپایی بپردازیم که قرار است آنچه در مورد رئیس بانک مرکزی مطرح می‌شود، علامت سؤال‌هایی که درباره او وجود دارد و دلایل فروپاشی کشور را مورد بررسی قرار دهد.
متأسفیم که فردی از خارج از کشور می‌آید و به دنبال بررسی پرونده‌های فساد و افراد مرتبط و عاملان آن است، در حالی که قوه قضائیه لبنان که باید این کار را انجام می‌داد، یا تعطیل است یا از انجام وظایف خود چشم‌پوشی می‌کند یا جرئت انجام آن را ندارد.
زمان آن فرارسیده است که قوه قضائیه نقش خود را بازیابد و این امر تنها با ایجاد قوانینی که استقلال آن را تضمین کند و آن را از زیر ردای سیاستمداران و صاحبان پول خارج نماید و افراد پاک دست متصدی مسئولیت آن شوند و زندگی شرافتمندانه‌ای برایشان تأمین شود که آزادی و پاک دستی‌شان را تضمین می‌کند.
تشدید رنج در سوریه
برگردیم به سوریه که با محاصره اقتصادی تحمیلی که با فشارهای امنیتی و نظامی مستمر رژیم صهیونیستی همراه است و آخرین آن تجاوز خطرناکی بود که فرودگاه دمشق را هدف گرفت و پیامی که توسط آن ارسال کرد، تشدید می‌شود. همه این‌ها در چارچوب تلاش برای تضعیف این کشور و نقش آن و دادن امتیاز در حاکمیت، امنیت و تصمیم آزادانه آن است.
ما ضمن محکوم کردن جنگ تحریم‌ها و محاصره ناعادلانه، از کشورهای عربی و اسلامی می‌خواهیم که در کنار مصائب این کشور باشند و از هدف قرار دادن آن جلوگیری کنند.
در عین حال امیدواریم که با گشودن صفحه جدیدی که در آن صلح، امنیت و ثبات به این کشور که تأثیر مضاعفی بر ثبات و امنیت کشورهای هم‌جوار دارد، روابط سوریه و ترکیه و بقیه کشورهای عربی و اسلامی به حالت عادی بازگردد.
هتک حرمت مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها
در خاتمه، باید عرض کنیم که هتک حرمت و آلوده کردن مسجدالاقصی توسط وزیر امنیت رژیم صهیونیستی را تلاش دولت جدید دشمن صهیونیستی برای اعمال زور در مقابل فلسطینی‌ها و به راه انداختن مرحله‌ای خشن‌تر و خونین‌تر و توهین به احساسات اعراب و مسلمانان می‌دانیم که لازمه آن همبستگی و حمایت همه‌جانبه از مردم فلسطین است.
در اینجا همه صداهایی را که در برابر این هتک حرمت بلند شده است، ستایش می‌کنیم و خواهان تبدیل شدن آن‌ها به اقدام جدی برای مقابله با استکبار این رژیم و پروژه یهودی‌سازی آن و تقویت پایداری مردم فلسطین هستیم که با فداکاری‌های عظیم خود ثابت کرده‌اند که به سرزمین و مقدسات خود وفادارند و به دشمن صهیونیستی اجازه دست‌اندازی به آن را نمی‌دهند.
