بسم الله الرحمن الرحیم
3 شوال 1445 برابر با 24 فروردین 1403 و 12/04/2024 م
مسئولیت حفاظت تباهی اعمال نزد خداوند
مطالب مهم خطبه اول: نابودی اعمال / مفلس از نظر خدا / نحوه حفظ اعمال.
مطالب مهم خطبه دوم:عید غرق در خون غزه / تهدیدات دشمن و تنش داخلی / یاد و خاطره شهید صدر.
خطبه اول:
خداوند سبحانه و تعالی در کتاب عزیز خود میفرماید: «وَلَا تَكُونُوا كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْكَاثاً تَتَّخِذُونَ أَيْمَانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ أَنْ تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبَى مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ اللَّهُ بِهِ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ» [النَّحل: 92] صدق الله العظيم.
نابودی اعمال
این آیه قرآنی که در سوره نحل ذکر شده، اشاره به گونهای از افراد دارد که مثال آن زنی از قریش است که در روزگار جاهلیت میزیست. گفته شده که او با کارگران خود از صبح تا ظهر پشم میریسید و پس از پایان کار و به جای استفاده از این ریسندگی، بیدلیل به آنها دستور میداد که آنچه را که رشتهاند، باز کنند.
اهمیت این آیه تنها به این صحنه و آنچه این زن انجام میداد، خلاصه نمیشود، بلکه ما آن را در زندگی دنیا نیز مجسم میبینیم، در همه کسانی که برای به دست آوردن ثروت و مال زحمات زیادی میکشد و سختیها را متحمل میشوند. ولی به جای بهرهمندی از آن برای بهبود اوضاع و احوال خود و اطرافیانشان، میبینیم که در استفاده از آن اسراف کرده یا آن را در جاهای بیمورد خرج میکنند و همین را در آخرت در همه کسانی میبینیم که کارهایی را که انجام دادهاند، هدر دادهاند. برای انجامشان کوشیدند، ولی وقتی در پیشگاه خدا میایستند، آنها را نمییابند. این همان چیزی است که خداوند از آن بر حذر داشته و فرمود: «يَٰأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُواْ أَعْمَٰلَكُمْ» و همان چیزی است که رسول خدا(ص) از آن برحذر داشته و فرمود: «مَنْ قَالَ: سُبْحَانَ اَللَّهِ: غَرَسَ اَللَّهُ لَهُ بِهَا شَجَرَةً فِي اَلْجَنَّةِ وَ مَنْ قَالَ: اَلْحَمْدُ لِلَّهِ: غَرَسَ اَللَّهُ لَهُ بِهَا شَجَرَةً فِي اَلْجَنَّةِ وَ مَنْ قَالَ: لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ: غَرَسَ اَللَّهُ لَهُ بِهَا شَجَرَةً فِي اَلْجَنَّةِ وَ مَنْ قَالَ: اَللَّهُ أَكْبَرُ: غَرَسَ اَللَّهُ لَهُ بِهَا شَجَرَةً فِي اَلْجَنَّةِ فَقَالَ رَجُلٌ مِنْ قُرَيْشٍ يَا رَسُولَ اَللَّهِ إِنَّ شَجَرَنَا فِي اَلْجَنَّةِ لَكَثِيرٌ قَالَ نَعَمْ وَ لَكِنْ إِيَّاكُمْ أَنْ تُرْسِلُوا عَلَيْهَا نِيرَاناً فَتُحْرِقُوهَا وَ ذَلِكَ أَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ يا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اَللّهَ وَ أَطِيعُوا اَلرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ؛ هر كه «سبحان الله» گويد خداوند براي او درختي با آن ذكر در بهشت بروياند و هر كه «الحمد لله» گويد خداوند براي او درختي با آن ذكر در بهشت بروياند و هر كه «لا اله الا الله» گويد خداوند براي او درختي با آن ذكر در بهشت بروياند و هر كه «الله اكبر» گويد خداوند براي او درختي با آن ذكر در بهشت بروياند. مردي از قبيله قريش عرض كرد: اي پيامبر خدا، بنا بر فرموده شما درختان ما در بهشت بسيار است. پيامبر(ص) فرمود: آري، ولي پرهيز داريد از اينكه آتشي بفرستيد و درختان را بسوزانيد و اين از آن رو باشد كه خداوند گرامي و بزرگ مي فرمايد: يَٰأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُواْ أَعْمَٰلَكُمْ».
مفلس از نظر خدا
برای اینکه در این محظوریت نیفتیم، امروز به احادیث شریفی اشاره میکنیم که به صراحت بیان کردهاند که چه چیزی موجب تباه شدن اعمالمان میشود. در حدیث آمده است: «در قیامت سه کس را میآورند: مجاهد و قاری و صدقه دهنده. سپس به قاری عالم گفته میشود: برای چه، علم آموختی و قرآن خواندی؟ گوید: برای تو قرآن خواندم و به خاطر تو علم آموختم. پس خداوند به او میفرماید: دروغ گفتی و فرشتگان میگویند: دروغ گفتی، بلکه آموختی تا عالم گفته شوی و قرآن خواندى تا قاری گفته شوی و چنین گفته شد. پس امر میشود تا به روى به آتش افکنده شود. مجاهد را میآورند و میگویند: برای چه جهاد کردی؟ گوید: به خاطر تو جنگیدم، به من دستور دادی که در راه تو بجنگم، پس برای تو جنگیدم. خداوند به او میفرماید: دروغ گفتی و ملائکه به او میگویند: دروغ گفتی، بلکه جنگیدی تا گفته شود او جسور ـ یعنی شجاع ـ است و چنین گفته شد، پس دستور میدهند که او را با صورت به آتش افکنند. سپس صدقه دهندهای را که صدقه داده، آورده میشود و به او گفته میشود: برای چه صدقه دادی؟ فرمود: به من دستور دادی که در راه تو صدقه دهم. پس هیچ راهی را که دوست داری مردم در آن انفاق کنند، بدون انفاق ترک نکردم. سپس خداوند به او میگوید: دروغ گفتی و فرشتگان میگویند: دروغ گفتی. تو صدقه دادی که گفته شود او بخشنده است و چنین گفته شد و سپس دستور میدهند که با صورت به آتش افکنده شود.» و این یعنی این که باید از ریا و عمل برای غیر خدا بر حذر بود.
رسول خدا(ص) به مثال دیگری اشاره کرده و فرموده است: «أَتَدْرُونَ ما المُفْلِسُ؟ قالوا: المُفْلِسُ فِينا مَن لا دِرْهَمَ له ولا مَتاعَ، فقالَ: إنَّ المُفْلِسَ مِن أُمَّتي يَأْتي يَومَ القِيامَةِ بصَلاةٍ، وصِيامٍ، وزَكاةٍ، ويَأْتي قدْ شَتَمَ هذا، وقَذَفَ هذا، وأَكَلَ مالَ هذا، وسَفَكَ دَمَ هذا، وضَرَبَ هذا، فيُعْطَى هذا مِن حَسَناتِهِ، وهذا مِن حَسَناتِهِ، فإنْ فَنِيَتْ حَسَناتُهُ قَبْلَ أنْ يُقْضَى ما عليه أُخِذَ مِن خَطاياهُمْ فَطُرِحَتْ عليه، ثُمَّ طُرِحَ في النَّارِ؛ آيا میدانيد، ورشکسته و مفلس چه كسی است؟ گفتند: مفلس در ميان ما ای رسول خدا آن كسی است كه نه پولی دارد و نه متاعی. رسول خدا(ص) فرمود: مفلس از امّت من كسی است كه روز قيامت در حالی كه نماز و روزه و زكات بسيار آورده است وارد محشر میشود. ولی از سوی ديگر [گناهانی آورده، از قبيل] اين را دشنام داد و آن را متّهم به بیعفتی كرده، مال اين را خورده و خون آن را ريخته و ديگری را زده است و لذا از حسناتش برمیدارند و به اين و آن میدهند و اگر حسناتش به پايان رسيد و هنوز حقّ مردم بر ذمّهی اوست، از گناهان ذویالحقوق میگيرند و بر او میافكنند و سپس او را به آتش میاندازند.»
و نمونه سوم در بیان پیامبر خدا(ص) اینها هستند: «لأعلمنَّ أقواماً من أمَّتي يأتون يومَ القيامةِ بحسناتٍ أمثالِ جبالِ تهامةَ بيضاً، فيجعلُها اللهُ عزَّ وجلَّ هباءً منثوراً. فقيل يا رسولَ اللهِ، صِفْهم، قال: أما إنَّهم إخوانُكم ومن جِلدتِكم، ويأخذون من اللَّيلِ كما تأخذون، ولكنَّهم أقوامٌ إذا خَلْوا بمحارمِ اللهِ انتهكُوها؛ مردمانى از امّت خود را میشناسم كه در روز قيامت حسناتى به سفيدى کوههای تهامه عرضه میکنند، اما خداوند همه آنها را پودر و پراكنده میکند. عرض میشود: ای رسول خدا! آنها را توصیف کنید. فرمود: بدانيد كه آنها برادران هم تبار شمايند و شبها نيز همچون شما عبادت میکنند، امّا مردمى هستند كه چون پنهانى و در خلوت با محرمات الهى روبهرو شوند، آنها را مرتكب گردند.»
و نمونه چهارم: «يُؤتى بأحَدٍ يَومَ القِيامَةِ يُوقَفُ بينَ يَدَيِ اللّهِ و يُدفَعُ إلَيهِ كتابُهُ فلا يَرى حَسَناتِهِ، فيقولُ: إلهي، ليسَ هذا كتابِي! فإنّي لا أرى فيها طاعَتي؟! فيقالُ لَهُ: إنّ رَبَّكَ لا يَضِلُّ و لا يَنسى، ذَهَبَ عَمَلُكَ بِاغتِيابِ الناسِ. ثُمّ يُؤتى بآخَرَ و يُدفَعُ إلَيهِ كتابُهُ فَيَرى فيهِ طاعاتٍ كثيرَةً، فيقولُ: إلهي، ما هذا كتابِي! فإنّي ما عَمِلتُ هذهِ الطَّاعاتِ! فيقالُ: لأنَّ فلانا اغتابَكَ فَدُفِعَت حَسَناتُهُ إلَيكَ؛ روز قيامت فردى را میآورند و او را در پيشگاه خدا نگه میدارند و کارنامهاش را به او میدهند، اما حسنات خود را در آن نمیبیند. عرض میکند: الهى! اين کارنامه من نيست! زيرا من در آن طاعات خود را نمیبینم! به او گفته میشود: پروردگار تو نه خطا میکند و نه فراموش. عمل تو به سبب غيبت كردن از مردم بر باد رفت. سپس مرد ديگرى را میآورند و کارنامهاش را به او میدهند. در آن طاعت بسيارى را مشاهده میکند. عرض میکند: الهى! اين کارنامه من نيست! زيرا من اين طاعات را به جا نیاوردهام! گفته میشود: فلانى از تو غيبت كرد و من حسنات او را به تو دادم.»
نحوه حفظ اعمال
عزیزان، این مصیبتی است که بالاتر از آن بلایی نیست؛ زیرا انسان شبانه روز در انجام واجبات و مستحبات زحمت میکشد و تلاش میکند و صدقه میدهد و عمل میکند و سپس روز قیامت میآید و میبیند که اعمالش تباه شده است، آن هم در زمانی که شدیداً به آنها نیازمند است. ولی دیگر مجالی برای جبران نیست، جز این که خداوند متعال او را مشمول رحمت خود قرار دهد.
این همان چیزی است که ما را فرامیخواند که اولاً تا از رضایت و محبت خداوند، اطمینان حاصل نکردهایم، به انجام عمل بسنده نکنیم، بلکه همیشه باید خود را بررسی کنیم تا مطمئن شویم که آن را هدر ندادهایم و برای این منظور باید از درستی نیت خود اطمینان حاصل کنیم که عمل خالصاً برای خدای متعال باشد و شائبه شهرت و ریا در آن نباشد. باید آنچه را که از زبانمان بیرون میآید و اعضایمان انجام داده و آنچه را انجام میدهیم، دنبال کنیم و راههای نفوذ شیطان و بدخواهان و منحرفان را ببندیم. طوری که فقط آنچه را که خداوند ما را به آن فراخوانده است، انجام دهیم و به آنچه ما را از انجام آن نهی کرده، پایان دهیم.
این همان چیزی است که پس از پایان ماه مبارک رمضان باید به خاطر داشته باشیم؛ چرا که ما میهمان خداوند بودیم و از کرم و توشه فراوان الهی برخوردار بودیم. پس چنان که اشاره کردیم، نباید با اعمال بد خود آن را تباه کنیم.
ثانیاً این که طبق آنچه خداوند متعال در سوره عنکبوت فرموده است، باید برای امتحان آماده شویم. سورهای که در شبهای قدر تلاوت کردیم: «الم * أَحَسِبَ النَّاسُ أَن يُتْرَكُوا أَن يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ * وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْكَاذِبِينَ». در آن به صراحت گفته شده است که هر انسانی در معرض آزمایش و آزمایش قرار میگیرد تا خداوند متعال از طریق آن میزان راستی ادعاهایی را که میکنیم و جدیت عبادات و طاعاتی را که انجام دادهایم، ببیند؛ چرا که خداوند از انسان به این بسنده نمیکند که بگوید: «روزه گرفتم» تا نزد او در زمره روزهداران نوشته شود و آنچه را که به روزهداران وعده داده شده، به دست آورد، بلکه باید آزمایش شود تا میزان بهره واقعی او از این روزه معلوم شود؛ زیرا برخی با عاطفه خود و برخی دیگر با موضعگیری و امیال و هوی و هوس خود و برخی دیگر با رشوه یا احساساتی که در معرض آن قرار میگیرد یا عصبیتی که با آن روبرو میشود، آزمایش میشوند.
عزیزان مواظب باشیم که جزء پیروزمندان و رستگاران باشیم و چه پیروزی بهتر از این است که جزو کسانی نوشته شویم که از آتش جهنم آزاد شدهاند و مستحق رسیدن به رضایت او هستند. باید دعای ما این باشد: «اللَّهُمَّ ثَبِّتْنا عَلى دِينِكَ ما أَحْيَيْتَنِا، وَلا تُزِغْ قَلوبنا وأبصارنا وأسماعنا وجميع جوارحنا… واجعلنا من المرحومين، ولا تجعلنا من المحرومين، يا أرحم الراحمين».
خطبه دوم:
بسم الله الرحمن الرحیم
ای بندگان خدا به شما و خودم توصیه میکنم که فضای معنوی و ایمانی و پیگیری نفس خودمان را که در ماه رمضان تجربه کردهایم، ادامه یابد. نباید همه اینها با پایان یافتن ماه رمضان تمام شود و قرآن و دعا و استغفار و حضور در مساجد و رسیدگی به بستگان و همسایگان و مؤمنان و احیای شب با نماز و عبادت یا نظارت شدید بر زبان و گوش و چشم و اعضای بدن خود را کنار بگذاریم، گویا این اعمال فقط مختص ماه رمضان هستند.
ماه رمضان نباید به یک دوره زمانی خاص محدود باشد، بلکه باید حضور آن در تمام ماههای دیگر جلوهگر باشد و سایههای معنوی، اعتقادی و تربیتی خود را بر آنها بیندازد. هرگاه مفاهیم و معانی این ماه را این چنین درک کردیم، در روزهای آتی پاکتر، خالصتر و تواناتر برای رویارویی با چالشها خواهیم شد.
عید غرق در خون غزه
از غزه آغاز میکنیم که در اثر ادامه جنایات دشمن صهیونیستی، عید مبارک فطر، آغشته به خون فرزندانش شد. بدون این که دشمن حرمت عید را در نظر بگیرد و آخرین آن، جنایتی بود که جان گروهی از فرزندان و نوههای یکی از رهبران حماس، یعنی اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی را گرفت. آشکار است که هدف دشمن از این جنایت، تضعیف اراده مقاومت و واداشتن آن به عقبنشینی از خواستههای مشروع و انسانی در مذاکرات جاری بود. مطالباتی دشمن همچنان آنها را نفی کرده است و هدف آن از این مذاکرات، دستیابی به یک آتشبس موقت برای کاهش فشارهایی است که توسط خانوادههای اسرای خود را برای بازگرداندن آنها بر این رژیم وارد میشود و سپس همانطور که اظهارات علنی آن نشان میدهد، بازگشت به جنگ است که نمیخواهد آن را در حدود فعلی متوقف کند، بلکه از طریق آن میخواهد بر غزه مسلط شود و مردم آن را به آوارگی بکشاند.
در همین حال، جهان به حمایت همهجانبه از این رژیم ادامه میدهد و همراه دشمن در مقابل هر کشوری حتی آن کشورهایی میایستند که میخواهند از خودشان دفاع کنند یا به حملاتی که در معرض آن هستند، پاسخ دهند. این حمایت را امروز در تهدیدات جنگی رژیم صهیونیستی علیه ایران در صورت پاسخ دادن به هدف قرار گرفتن کنسولگریاش شاهد هستیم. این تهدیدات نشان دهنده آن است که این رژیم در نگاه جهان، فراتر از قطعنامهها و موازین دیپلماتیک بینالمللی است و حق دارد ویران کند، بکشد، قتلعام کند و هر طور که بخواهد سیاست گرسنگی و ترور را اجرایی کند، در حالی که تحریمها و جنگها علیه هر کسی که آزادی مردم خود را بخواهد و برای دفاع از خود یا مظلومان دنیا به پا خیزد، اعمال میشود.
اگرچه پس از هشدار به این رژیم نسبت به تداوم روش کنونی - حتی اگر این هشدار به نفع مردم نوار غزه و به دلیل درک رنج آنها صورت نگرفته باشد، بلکه در چارچوب تلاش این دولتها برای تبرئه خود از این جنایات و بهبود وجهه خود نزد ملل حامی مردم فلسطین باشد و بخواهد از طریق رسانهها و راهپیماییها برای محکوم کردن جنایات فلسطین، صدای خود را بلند کنند – ما شاهد برخی تغییرات در مواضع دولتهای حامی این رژیم هستیم؛ اما ما همچنان منتظر اقدامات عملی این دولتهای جهان برای بازداشتن دشمن از ادامه جنگ هستیم.
بنابراین، ما به دنیا و جامعه به اصطلاح جهانی امیدی نداریم، بلکه تمام امید ما به استقامت، صبر و مقاومت مردم فلسطین و کسانی خواهد بود که ظلم و رنج این مردم را احساس کرده و آنها را ناامید نکردهاند. کسانی که امروز در کنار آنها ایستادهاند و برای حمایت از آرمان آنها فداکاری میکنند.
تهدیدات دشمن و تنش داخلی
به لبنان میرسیم که همچنان از حملات دشمن صهیونیستی و تهاجم به روستاهایش رنج میبرد، در حالی که دشمن به تهدیدات خود علیه لبنان و لبنانیها ادامه میدهد. تهدیدهایی که به مرزها، طوایف و مکانهای خاصی محدود نمیشوند، بلکه کل لبنان را با همه طوایف آن در برمیگیرند. این امر ایجاب میکند که در این مرحله لبنانیها برای مقابله با این خطری که به آنها چشم دوخته است، متحد شوند و از هر چیزی که این وحدت را تهدید میکند، جلوگیری کنند.
در این زمینه، باید به تنشهایی بپردازیم که به خاطر جنایتی که یکی از ساکنان منطقه جبیل را هدف قرار داد، اتفاق افتاد و اگر سرعت عمل نیروهای امنیتی در کشف عوامل این جنایت نبود، نزدیک بود به درگیریهای داخلی منجر شود و مردم را به فضای جنگ داخلی که امروز در سیزدهم آوریل در آستانه سالگرد آن قرار دارند، بازگرداند که لبنانیها تلخی و عواقب آن را هنوز هم به یاد دارند.
امیدواریم که موضوع به همینجا ختم شود و اگر سؤالها و ابهامهایی هم وجود دارد که برخی همچنان به آن اشاره میکنند، خواستار پیگیری آن از طریق قوه قضائیه هستیم که مرجع رسیدگی به هرگونه ابهامی که در جریان دادرسی است. مایه تأسف کسانی را میبینیم که میخواهند این جنایت را به وادی درگیریهای سیاسی یا طایفهای موجود در کشور وارد کنند، بدون اینکه از خطرات این امر بر استقرار و ثبات میهن آگاه باشند. کسانی که میخواهند به نفع خود و علیه منافع لبنانیها، در میان مردم فتنه افروزی کنند که بعضی از مظاهر آن را در روزهای اخیر شاهد بودیم و در کمین این استقرار و ثبات نشستهاند.
در اینجا از همه کسانی که خواستار نگهداشتن این جنایت در چارچوب قضایی آن و عدم تبدیل آن به بهانهای برای فتنه افروزی شدند، قدردانی کنیم؛ زیرا فتنه به نفع هیچ گروهی نیست.
این کشور بیش از هر زمانی به کسانی نیاز دارد که دلها و خردها را آرام کنند و بر زخمها مرهم بگذارند و فتنهها را خاموش کنند، نه کسانی که به تعصبات و عواطف دامن بزنند و نفرتها و فتنهها را زنده کنند که اگر این اتفاق بیفتد، باقیمانده ترک و خشک این کشور را نیز میسوزاند.
در این زمینه، بار دیگر تمام اقدامات علیه آوارگان سوری را محکوم میکنیم و از همه میخواهیم که به خاطر جنایت چند فرد، همه سوریها مقصر شناخته نشوند و از دولت میخواهیم که در این زمینه مسئولانه عمل کند و جلوی ظلم به آوارگان سوری را بگیرد. البته بر لزوم ساماندهی آوارگان سوری برای جلوگیری از وقوع این گونه جنایات تأکید میکنیم و از کشورهای حمایت کننده نیز میخواهیم که به مسئولیت خود در این زمینه عمل کنند.
ما همچنان در عرصه امنیت، به خطرناکی و حساسیت جنایتی که در بیت مری رخ داد و جان محمدابراهیم سرور صراف را گرفت و نشان دهنده گستردگی نفوذ صهیونیستها به کشور برای دامن زدن به نزاع یا تسویهحساب با کسانی که در مقابل این رژیم ایستادهاند، اشاره کنیم. این وضعیت ایجاب میکند که برای مقابله با این نفوذ با همه عواقب آن تلاش جدی صورت دهیم و برای مقابله با آن صدا بلند کنیم و نسبت به خطرات آن برای همه لبنانیها هشیار باشیم و در برخورد با آن متحد باشیم.
یاد و خاطره شهید صدر
در پایان باید سالروز شهادت شهید سعید سید محمدباقر صدر و خواهرش بنتالهدی به دست رژیم سابق عراق را گرامی بداریم. این مناسبت یادآور فاجعهای است که با از دست دادن کسی که آثار روشنی بخشی در عرصههای فکر، فقه و نهضت اسلامی و مقابله با چالشهای فراروی جهان اسلام داشت، جهان اسلام را به درد آورد.
در سالگرد این مناسبت، بار دیگر بر امت اسلامی تأکید میکنیم که باید از این اندیشه نوگرای باز، آگاه و بدیع که شهید صدر یکی از برجستهترین نمادهای آن بود، راهنمایی بگیرد و به آن پایبند باشد و تصویری روشن از اسلام را در اندیشه و عقاید و احکام و مفاهیم آن ارائه دهیم و همه موانع طایفهای و مذهبی و قومی را در هم بشکنیم تا اسلام به همه جا برسد.